Έλεγχος και επιλογή

 «Έτσι λοιπόν, και στη ζωή, το κυριότερο καθήκον είναι το εξής: να ξεχωρίζεις τα πράγματα, να τα διακρίνεις και να λες: “Τα εξωτερικά δεν εξαρτώνται από μένα. Η βούληση εξαρτάται από μένα. Που θα αναζητήσω το καλό και το κακό; Μέσα μου, σ’ αυτά που είναι δικά μου”».

Επίκτητος, Διατριβαί, 2.5.4-5

Η πιο σημαντική αρχή στη στωική φιλοσοφία είναι να αντιλαμβανόμαστε τι μπορούμε να αλλάξουμε και τι όχι. Τι εξαρτάται από εμάς και τι όχι. … Όσο και αν το ευχηθούμε, δεν μπορούμε να ψηλώσουμε ή να κοντύνουμε, ή να αλλάξουμε τη χώρα που έχουμε γεννηθεί. Δεν μπορούμε να αναγκάσουμε κάποιον να μας συμπαθήσει, όσο σκληρά και αν προσπαθήσουμε. Και πέραν αυτού, ο χρόνος που σπαταλούμε προσπαθώντας να αλλάξουμε αυτά που δεν αλλάζουν είναι χρόνος που δεν αφιερώνουμε σε αυτά που πράγματι μπορούμε να αλλάξουμε.

Οι τοξικομανείς δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να αλλάξουν την κακοποίηση που υπέστησαν στην παιδική τους ηλικία. Δεν μπορούν να πάρουν πίσω τις επιλογές που έκαναν ή τον πόνο που προκάλεσαν στους γύρω τους. Μπορούν όμως να αλλάξουν το μέλλον – μέσα από τη δύναμη που έχουν την παρούσα στιγμή. Όπως είπε ο Επίκτητος, μπορούν να ελέγξουν τις επιλογές που κάνουν ακριβώς τώρα.

Το ίδιο ισχύει σήμερα για εμάς. Αν δώσουμε προσοχή στο ποια κομμάτια της μέρας μας ανήκουν στον έλεγχό μας και ποια όχι, δεν θα είμαστε απλώς πιο χαρούμενοι, αλλά θα έχουμε κι ένα ξεκάθαρο πλεονέκτημα έναντι όσων αδυνατούν να αντιληφθούν ότι ο αγώνας που δίνουν είναι καταδικασμένος.

Ryan Holiday, Κάθε μέρα με τους Στωικούς

Μεταίχμιο, 2023 (σελ. 26-27)