Η ανθρώπινη ματαιοδοξία

Η ταινία Freud: The Secret Passion του Τζον Χιούστον επικεντρώνεται στην περίοδο από το 1885 ως το 1890 της ζωής του Σίγκμουντ Φρόιντ. Είναι «η ιστορία της καθόδου του Φρόιντ σε μια περιοχή… μαύρη όσο και η κόλαση. Το ανθρώπινο ασυνείδητο, και πως αυτό αναδύεται στο φως».

Στην εισαγωγή της ταινίας ο αφηγητής αναφέρεται στις τρεις μεγάλες αλλαγές στην αντίληψη του ανθρώπου για τον εαυτό του:

Από τα πανάρχαια χρόνια… υπήρξαν τρεις μεγάλες αλλαγές στην αντίληψη του ανθρώπου για τον εαυτό του. Τρία μεγάλα πλήγματα που είχαν να κάνουν με τη ματαιοδοξία μας.

Πριν από τον Κοπέρνικο, νομίζαμε ότι ήμασταν το κέντρο του σύμπαντος… ότι όλα τα ουράνια σώματα στρέφονταν γύρω από τη γη μας. Αλλά ο μεγάλος αστρονόμος κατέρριψε αυτή την άποψη… και αναγκασθήκαμε να παραδεχτούμε ότι ο πλανήτης μας… δεν ήταν παρά ένας από τους πολλούς που περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο… Ότι υπάρχουν και άλλα συστήματα πέρα από το ηλιακό μας σύστημα … Σε μυριάδες κόσμους. 

Πριν από τον Κάρολο Δαρβίνο… ο άνθρωπος πίστευε ότι ήταν ένα είδος μοναδικό… ξεχωριστό και πέρα από το ζωικό βασίλειο. Αλλά ο μεγάλος βιολόγος μας έκανε να δούμε ότι η σωματική μας ανατομία είναι το αποτέλεσμα μιας τεράστιας εξελικτικής διαδικασίας της οποίας οι νόμοι δεν είναι διαφορετικοί για εμάς… από οποιαδήποτε άλλη μορφή ζωντανών οργανισμών.

Πριν από το Σίγκμουντ Φρόιντ, ο άνθρωπος πίστευε πως ότι έλεγε… και έκανε ήταν τα προϊόντα της συνειδητής του θέλησης και μόνο. Αλλά ο μεγάλος ψυχολόγος… απέδειξε την ύπαρξη μιας άλλης πλευράς του μυαλού μας… που λειτουργεί σε μια σκοτεινή μυστικότητα και μπορεί να καθορίζει ακόμη και τη ζωή μας.

Στο τέλος της ταινίας ο αφηγητής επανέρχεται στο θέμα της ανθρώπινης ματαιοδοξίας την οποία και χαρακτηρίζει σαν τον παλαιότερο εχθρό του ανθρώπου:

«Γνώθι σαυτόν»

2000 χρόνια πριν, αυτά τα λόγια ήταν σκαλισμένα στο ναό στους Δελφούς.

«Γνώθι σαυτόν» 

Ήταν η αρχή της σοφίας. Σε αυτό επαφίεται η μοναδική ελπίδα της νίκης… εναντίον του παλαιότερου εχθρού του ανθρώπου. Της ματαιοδοξίας του. Αυτή η γνώση είναι πλέον μέσα στις δυνατότητές μας. Θα τη χρησιμοποιήσουμε; Ας ελπίσουμε.