Γεωπολιτικές και στρατηγικές παράμετροι ενός ελληνοτουρκικού πολέμου (2)

Το πραγματικό φόβητρο της Τουρκίας

Η ιστορική και πολιτική ανάλυση µπορεί, στην καλύτερη περίπτωση, να διαπιστώνει ρεύµατα καί κινητήριες δυνάµεις· δεν είναι σε θέση να προβλέπει γεγονότα. … Όποια τροπή και να πάρουν τα πράγµατα, σε καµµία περίπτωση η Τουρκία δεν συµπορεύεται στη παρούσα φάση ούτε θα συµπορευθεί στο µέλλον µε τίς Ηνωµένες Πολιτείες ως άβουλος εντολοδόχος τους. Ακόµα και όταν αναναλαµβάνει ρόλο περιφερειακού τοποτηρητή, το κάνει για να προωθήσει δικές της θέσεις και δικά της συµφέροντα, για να έχει πρόσβαση στην υπερσύγχρονη στρατιωτική τεχνολογία και για να βρίσκεται κοντά σε κέντρα λήψεως κρίσιµων αποφάσεων. Άλλωστε δεν θα είναι αυτή η πρώτη φορά στην ιστορία όπου µια µικρή ή µεσαία ∆ύναµη εργάζεται για τα δικά της σχέδια από τη θέση του τοποτηρητή µιας Μεγάλης ∆ύναµης - κάτω από τα φτερά της, όχι όµως δίχως δικά της φτερά. Όταν ο µόνος Έλληνας πολιτικός ολκής, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ζητούσε να συνταχθεί η Ελλάδα µε κάθε θυσία, ακόµα και µε αντίτιµο τον εµφύλιο πόλεµο, στο πλευρό των Δυτικών Δυνάμεων, το έκανε γιατί διέβλεπε ότι η χώρα µόνον ως τοποτηρητής τους µετά τη νίκη τους  θα ήταν σε θέση να πραγµατώσει τα µείζονα εθνικά της όνειρα. Και δεν δίστασε να µετατρέψει τον ελληνικό στρατό ακόµα και σε µισθοφόρους των Αγγλογάλλων (π.χ. στην Ουκρανία) προκειµένου να πάρει ως αντάλλαγµα την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.

Τέτοιες αποφάσεις δεν τίς υπαγόρευε η εθελοδουλεία,  αλλά η πολιτική Ιδιοφυΐα και το πολιτικό µεγαλείο, το ένστικτο του µεγάλου παίκτη στο µεγάλο παιγνίδι της πολιτικής. Βεβαίως, οι ιδιότητες αυτές δεν έχουν εθνικότητα και φυλή, και η τουρκική εθνική ηγεσία θα τις χρειασθεί κι αυτή σε υψηλό βαθµό, αν µπει στον δρόµο της γεωπολιτικής εκδίπλωσης ως ιδιόβουλος τοποτηρητής του παγκόσµιου ηγεµόνα -διατρέχοντας πάντοτε τον κίνδυνο να πάθει ό,τι έπαθε και η Ελλάδα µετά το 1920. Πράγματι, ο µεγαλύτερος µελλοντικός κίνδυνος για την Τουρκία - και η µεγαλύτερη, αν όχι η µοναδική ελπίδα για την Ελλάδα- έγκειται στο ενδεχόµενο της ανάδυσης Δυνάµεων ικανών να συναγωνισθούν την αµερικανο-τουρκική επιρροή τόσο στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία όσο και στα Βαλκάνια. Μονάχα µια ισχυρή εθνικιστική και επεκτατική Ρωσσία θα µπορούσε να αποτελέσει δραστικό φραγµό των τουρκικών φιλοδοξιών στα Βαλκάνια (όπου θα αναζωπυρώνονταν οι παλαιοί ρωσσικοί δεσµοί µε τη Σερβία και τη Βουλγαρία) και στην Ανατολή (όπου επίσης θα ενεργοποιούνταν ο παλαιός αντιτουρκικός άξονας Ρωσσίας καί Ιράν). Είναι άγνωστο αν αυτό το ενδεχόµενο θα επισυµβεί ή αν η Ρωσσία θα τελµατωθεί µακρόχρονα. Πάντως µια «φιλελευθεροποίησή» της µε την έννοια της προσαρµογής της στα αµερικανικά πρότυπα και στις αµερικανικές επιθυµίες  πιθανότατα θα σήµαινε την αποθράσυνση της Τουρκίας και τη χαριστική  βολή για την ουσιαστική, αν όχι και για την τυπική ανεξαρτησία της  Ελλάδας. Όσοι σκέφτονται φιλελεύθερα και οικονοµιστικά ασφαλώς θα δυσκολευθούν πολύ να το καταλάβουν αυτό, όµως είναι αλήθεια. Μια Ρωσσία που θα έµπαινε βαθµηδόν στο πετσί της παλιάς Σοβιετικής Ένωσης - αυτό είναι το πραγµατικό φόβητρο της Τουρκίας, … 

Παναγιώτης Κονδύλης, Θεωρία του Πολέμου

(ΘΕΜΕΛΙΟ, 1998, σελ. 391-392)