Η πλατωνική μύηση στην ομορφιά

Εισαγωγή. Στο Συμπόσιον έχουμε μια μυθική και εποπτική θεώρηση της ομορφιάς. Η μύηση στο ωραίο, την οποία διδάσκει στον Σωκράτη η Διοτίμα, είναι μια «δι’ αναβαθμών» πορεία προς την εποπτεία της καθαρής ιδέας της ομορφιάς. Αυτή η ανάβαση αντιστοιχεί στη λογική πορεία της γνώσεως από τα πολλά στο ένα. Η κυρίως λογική όμως θεώρηση του κάλλους διατυπώνεται από τον Πλάτωνα στο διάλογο Φίληβος.

Πλάτων, Συμπόσιον 210 επ., μετ. Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου:

Και σ’ αυτά εδώ τα πράγματα του έρωτα, Σωκράτη ίσως μπορέσεις και συ να μυηθείς …προσπάθησε … ν’ ακολουθείς, αν βέβαια έχεις τη δύναμη … Και πρώτα, αν οδηγεί καλά ο καθοδηγητής, ν’ αρχίζει έρωτα με ένα και μόνο σώμα και εδώ να γεννήσει όμορφους λόγους. Μα έπειτα πρέπει αυτός να καταλάβει, πως η ομορφιά, που είναι επάνω σ’ ένα οποιοδήποτε σώμα, είναι αδελφικά συγγενική με την ομορφιά, που είναι επάνω σ’ ένα άλλο σώμα, και αν πρέπει να επιδιώκει την ειδή της ομορφιάς, θα ήτανε μεγάλη ανοησία, να μη δέχεται πως η ομορφιά, που είναι επάνω σ’ όλα τα σώματα, είναι η ίδια και μία … Και ύστερα απ’ αυτά θα μάθει πια να λογαριάζει την ομορφιά που είναι μέσα στις ψυχές, για αξιότερη από την ομορφιά που είναι μέσα στο σώμα… Κι έτσι θα αναγκασθεί πάλιν να θεασθεί την ομορφιά που είναι μέσα στα έργα και τους λόγους… Και ύστερα από τα έργα θα τον οδηγήσει κανείς στις γνώσεις… και καθώς θα βλέπει πια την άφθονη ομορφιά… ριγμένος με το βλέμμα του προς το ανοιχτό πέλαγος της ομορφιάς και θεωρώντας το να γεννάει πολλούς όμορφους και μεγαλόψυχους λόγους και διανοήματα από ανεξάντλητον φιλοσοφικό έρωτα, ώσπου, σ’ αυτόν εδώ τον αναβαθμό δυναμωμένος και ωριμασμένος, ν’ αντικρίσει τη γνώση εκείνη τη μία και μόνη της ομορφιάς.

ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ (Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ)

(ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ – ΑΘΗΝΑ 1977, σελ. 117-118)