Το κριτήριο του Σκεπτικισμού

ΣΕΞΤΟΣ Ο ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, Πυρρώνειοι υποτυπώσεις 1, 21-24

Ότι λοιπόν μένουμε προσκολλημένοι στα φαινόμενα, είναι φανερό από αυτά που λέμε για το κριτήριο του Σκεπτικισμού. Και κριτήριο λέμε δύο πράγματα, ένα αυτό που παίρνουμε για πιστοποίηση υπάρξεως ή ανυπαρξίας, πράγμα που θα μας απασχολήσει στον αντιρρητικό λόγο, και ένα αυτό που αναφέρεται στην πράξη και που ακολουθώντας το στη ζωή άλλα κάνουμε, άλλα όχι, και αυτό μας απασχολεί τώρα. Λέμε λοιπόν κριτήριο του Σκεπτικισμού το φαινόμενο, ονομάζοντας έτσι την παράστασή του· γιατί, καθώς αυτή ακουμπά σ’ ένα αίσθημα και σ’ ένα αθέλητο πάθημα, είναι ανεξερεύνητη. Γι’ αυτό κανείς ίσως δεν αμφισβητεί ότι το πράγμα φαίνεται τέτοιο ή τέτοιο, συζητούμε όμως για το αν αυτό είναι τέτοιο που φαίνεται.

Μένοντας λοιπόν προσκολλημένοι στα φαινόμενα, ζούμε χωρίς δογματισμούς σύμφωνα με τον καθιερωμένο κανόνα ζωής, γιατί δεν μπορούμε να είμαστε τελείως άπρακτοι. Και αυτός ο καθιερωμένος κανόνας ζωής φαίνεται ότι αποτελείται από τέσσερα μέρη· το πρώτο, αναφέρεται στην καθοδήγηση μας από τη φύση, το δεύτερο στις ανάγκες που αισθανόμαστε, το τρίτο στην παράδοση των νόμων και των εθίμων και το τέταρτο στην εκμάθηση τεχνών.

Στην καθοδήγησή μας από τη φύση αναφέρεται το γεγονός ότι σύμφωνα με τη φύση αισθανόμαστε και αντιλαμβανόμαστε, στις ανάγκες που αισθανόμαστε αναφέρεται το γεγονός ότι η πείνα μας οδηγεί στην τροφή και η δίψα σ’ αυτό που πρέπει να πιούμε, στην παράδοση των νόμων και των εθίμων αναφέρεται το γεγονός ότι δεχόμαστε στη ζωή μας την ευσέβεια ως καλό και την ασέβεια ως κακό, στην εκμάθηση τεχνών αναφέρεται το γεγονός ότι δεν παραμένουμε αδρανείς ως προς τις τέχνες που μας παραδίδονται. Όμως αυτά όλα τα λέμε χωρίς να δογματίζουμε.

ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ (Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ)

(ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ – ΑΘΗΝΑ 1977, σελ. 155-156)