Ο αντισημιτισμός του Χίτλερ

Μια από τις πιο παράξενες και αποκαλυπτικές απόπειρες ερμηνείας του φαινομένου «Χίτλερ» υπήρξε η επίμονη αν και δονκιχωτική προσπάθεια του Σάιμον Βίζενταλ να παρουσιάσει τον ψυχικό κόσμο του Χίτλερ σαν προϊόν της σύφιλης. […]

Η επίμονη προσπάθεια του να τη διαδώσει είναι επίσης παράξενη λόγω της συγκεκριμένης εκδοχής της ιστορίας που επέλεξε, σύμφωνα με την οποία η πηγή της μόλυνσης του Χίτλερ δεν ήταν απλώς μια πόρνη του βιενέζικου υπόκοσμου (όπως αναφέρεται σε άλλες εκδοχές της ιστορίας), αλλά συγκεκριμένα μια Εβραία πόρνη. Το γεγονός ότι ήταν Εβραία αποτελεί την εξήγηση του Βίζενταλ για το μυστήριο των μελετών για τον Χίτλερ - την πηγή του αντισημιτισμού του. Και η σύφιλη - τα πνευματικά και ψυχολογικά συμπτώματα του τελικού, τριτογενούς σταδίου της αρρώστιας - γίνεται η πηγή του νοσηρού μίσους του κατά των Εβραίων. Πράγμα που καθιστά τη θεωρία του Βίζενταλ παράδειγμα τόσο της  τάσης που βλέπει τον Χίτλερ σαν θύμα όσο και της τάσης να εντοπιστεί κάποιος συγκεκριμένος Εβραίος για να εξηγηθεί η νοσηρότητα του.

Αλλά ο Βίζενταλ φαίνεται τρομερά σοβαρός στην προσπάθεια του να εντοπίσει την πηγή της σύφιλης του Χίτλερ. Πρωτοάκουσε την ιστορία αυτή, λέει, από έναν αποθανόντα εξόριστο Αυστριακό γιατρό, ο οποίος του είπε ότι είχε κάποτε γνωρίσει έναν άλλο γιατρό από την Αυστρία του οποίου ο πατέρας ενδέχεται να είχε κουράρει τον Χίτλερ για  σύφιλη. Ενώ η από τρίτο χέρι αναφορά αυτή είναι τουλάχιστον αμφισβητήσιμη, τα στοιχεία για την ύπαρξη κάποιας Εβραίας πόρνης που έκανε έρωτα με τον Χίτλερ είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Ωστόσο, ο Βίζενταλ μοιάζει να εγκαταλείπει τα αυστηρά αποδεικτικά κριτήρια που  εφαρμόζει ακόμα και για τους πλέον απεχθείς εγκληματίες πολέμου για να καταδικάσει - ουσιαστικά να δημιουργήσει - αυτή την υποτιθέμενη Εβραία πόρνη. Πώς ξέρει ότι ήταν Εβραία; Ακόμα κι αν η πηγή ήταν ο ίδιος ο Χίτλερ (πιθανόν σε κάποια δήλωση του στο γιατρό-φάντασμα), πρέπει να δεχτούμε άκριτα τα λόγια του; Υποτίθεται πως η ίδια του  είπε ότι ήταν Εβραία κατά τη διάρκεια της πράξης; Αλλά ο Βίζενταλ το αποδέχεται και φτάνει στο σημείο να το προτείνει ως ερμηνεία για ένα άλλο άλυτο μυστήριο της βιογραφίας του Χίτλερ: το μυστηριώδη θάνατο της ετεροθαλούς ανιψιάς του Γκέλι Ράουμπαλ. Η κοπέλα αυτοκτόνησε, είπε ο Βίζενταλ σε κάποιο μελετητή, επειδή ο Χίτλερ της μετέδωσε τη σύφιλη που είχε κολλήσει από την υποτιθέμενη Εβραία πόρνη.

Ας θυμηθούμε λίγο τα υπόλοιπα παραδείγματα της πλειάδας των Εβραίων υπόπτων που έχουν κατά καιρούς εντοπίσει οι διάφοροι μελετητές ως […] την αληθινή πηγή του αντισημιτισμού του Χίτλερ.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται:

Η Θεωρία του Εβραίου Παππού: Η υπόθεση που αποτελεί αντικείμενο διαφωνιών και διαμάχης ανάμεσα στους ιστορικούς και στους βιογράφους εδώ και τέσσερις δεκαετίες, ότι ο Χίτλερ πίστευε πως κάποιος Εβραίος αποπλάνησε και κατέστησε έγκυο τη μητέρα του πατέρα του, Μαρία Σίκλγκρουμπερ, κι έτσι έγινε πατέρας του πατέρα του Χίτλερ και προκάλεσε στον Χίτλερ έναν παθολογικό φόβο ότι ήταν μολυσμένος από «εβραϊκό αίμα» - πράγμα που οδήγησε στην ανάγκη να εξολοθρεύσει την αμφιβολία αυτή εξολοθρεύοντας τους Εβραίους.

Η θεωρία του Εβραίου Καθηγητή Μουσικής. Η άποψη ότι η πραγματική αιτία του θανάτου της ετεροθαλούς ανιψιάς του Γκέλι Ράουμπαλ ήταν το γεγονός ότι ο Χίτλερ ανακάλυψε πως ήταν αρραβωνιασμένη ή είχε μείνει έγκυος από κάποιον που περιγράφεται σαν «Εβραίος καθηγητής μουσικής» ή «Εβραίος βιολιστής» και τον οποίο είχε συναντήσει στη Βιένη. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, ο Χίτλερ είτε την οδήγησε στην αυτοκτονία είτε διέταξε να τη δολοφονήσουν. Κατά συνέπεια, η θλίψη ή οι τύψεις για το θάνατο της οδήγησαν στη μεταμόρφωση του σε μια μελαγχολική, εγκληματική μορφή που διακατεχόταν από εκδικητικότητα κατά των Εβραίων. Με άλλα λόγια, για να διακωμωδήσουμε αυτή την ερμηνευτική τάση: μετά το θάνατο της Γκέλι, το Καλό Παιδί έπαψε να υπάρχει.

Η θεωρία του Αδέξιου Εβραίου Γιατρού: Η πεποίθηση ότι το καθοριστικό τραύμα της ζωής του Αδόλφου Χίτλερ ήταν η οδύνη για το θάνατο της μητέρας του το 1907, όταν ήταν δεκαοκτώ χρόνων, μια οδύνη που ο Χίτλερ έζησε από πρώτο χέρι, και την οποία ορισμένοι πιστεύουν πως προκάλεσαν και επιμήκυναν οι καλοπροαίρετες αλλά εσφαλμένες υπηρεσίες του δρα Έντουαρντ Μπλοχ, του Εβραίου γιατρού του οποίου τα πιθανολογούμενα σφάλματα υποτίθεται πως «προκάλεσαν το Ολοκαύτωμα».

Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ύπουλη προσπάθεια του ίδιου του Χίτλερ να αποδώσει τον αντισημιτισμό του σε ένα συγκεκριμένο Εβραίο. Στο Ο Αγών Μου ισχυρίζεται ότι μέχρι την εποχή που πήγε στη Βιέννη το 1907, όταν ήταν δεκαοκτώ ετών, είχε ελάχιστη ή και καθόλου επαφή με Εβραίους και ότι θεωρούσε τον αντισημιτισμό σαν μια μάλλον χυδαία, ξεπερασμένη προκατάληψη. Μέχρι που έζησε μια αποκαλυπτική εμπειρία που τον επηρέασε βαθιά - η πρώτη φορά, μας ζητάει να πιστέψουμε, που είδε ή που συνάντησε από κοντά έναν Ostjuden, έναν Εβραίο της Ανατολικής Ευρώπης: «Κάποτε, καθώς περπατούσα στο κέντρο [της Βιέννης]», μας λέει, «συνάντησα ξαφνικά ένα φάντασμα που φορούσε ένα μαύρο καφτάνι και μαύρες μπούκλες κρέμονταν δίπλα στα αυτιά του. Είναι Εβραίος; ήταν η πρώτη σκέψη μου... αλλά όσο περισσότερο κοίταζα το ξένο αυτό πρόσωπο, εξετάζοντας  προσεκτικά κάθε χαρακτηριστικό, τόσο περισσότερο η ερώτηση μου έπαιρνε καινούρια μορφή: Είναι Γερμανός;».

Ο ισχυρισμός ότι αυτό το τρομακτικό φάντασμα, αυτός ο ένας Εβραίος, ξαφνικά, τον τράνταξε τόσο δυνατά, του άνοιξε τα μάτια ώστε να καταλάβει κάποια φοβερή αλήθεια για τους Εβραίους, τον έκανε να τους δει όπως δεν τους είχε δει ποτέ άλλοτε, σαν ξένους και  απειλητικούς - τον ανάγκασε να αναζητήσει τη σκοτεινή αλήθεια για την κακή επίδραση τους στον κόσμο στην αντισημιτική φιλολογία - δεν αντέχει σε σοβαρή εξέταση. Στην πραγματικότητα, φαίνεται πως είναι μια βεβιασμένη, αναδρομική νοητική κατασκευή σχεδιασμένη για να δώσει την εντύπωση ότι υπήρχε κάποια πανίσχυρη, αλάνθαστη, εγγενής διαβολική ουσία που εκπορευόταν από τον Εβραίο αυτό, κάτι που σόκαρε τον Χίτλερ και τον έβγαλε από την προηγούμενη αθωότητα του σχετικά με τους Εβραίους γενικά. Όπως έχει τονίσει ο ερευνητής Χέλμουτ Σμέλερ, στο Λιντς, όπου ο Χίτλερ έζησε ως νέος πριν πάει στη Βιένη, κυκλοφορούσε μια έντονα αντισημιτική εφημερίδα, η οποία δημοσίευε κακεντρεχείς καρικατούρες Εβραίων με καφτάνια και μπούκλες. Είναι πιθανότερο, λοιπόν, πως, αν πραγματικά υπήρξε μια τέτοια πρώτη συνάντηση στη Βιέννη, θα πρέπει να αντιμετωπίστηκε μέσα από το πρίσμα της εικόνας που είχε ο Χίτλερ από τις διάφορες καρικατούρες των Εβραίων.

Αλλά υπάρχει κάτι echt Χίτλερ, θα έλεγε κανείς, στην εμμονή σε ένα δύσμοιρο Εβραίο που το μόνο του έγκλημα ήταν ότι φορούσε τα παραδοσιακά ρούχα της φυλής του· στην κακεντρεχή ευχαρίστηση που μοιάζει να αντλεί δημιουργώντας την εικόνα ότι μπορεί να υπάρχει κάπου, ακόμα και να διαβάζει τα λόγια του, ένας Εβραίος ο οποίος φέρει την  ευθύνη για το θανάσιμο μίσος του, ο οποίος έκανε τον Χίτλερ Χίτλερ. Είναι ένα παράδειγμα, μια προειδοποίηση για τους κινδύνους που ενέχει η προσπάθεια να μεταφερθεί η ευθύνη για το μίσος του Χίτλερ από τον ίδιο σε κάποιο πρόσωπο, μόδα ή τάση που υποτίθεται πως ευθύνεται γι’ αυτό.

Ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα της ερμηνευτικής αυτής τάσης εστιάζεται στη συμπεριφορά μερικών Εβραίων μπολσεβίκων στο Μόναχο το 1919. Είναι μια υπόθεση για την «αποκρυστάλλωση» του Χίτλερ, σύμφωνα με τον όρο του Τζον Λούκατς στο Ο Χίτλερ της Ιστορίας. Είναι ένα συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο Λούκατς από κάποιες  πρόσφατες μελέτες της συμπεριφοράς του Χίτλερ τη σκοτεινή περίοδο των εννέα μηνών αφού επέστρεψε στο Μόναχο από το στρατιωτικό νοσοκομείο στο Πέιζγουοκ τον Ιανουάριο του 1919 και προτού μπει στο Ναζιστικό Κόμμα, το οποίο βρισκόταν ακόμα σε εμβρυακό στάδιο, το Σεπτέμβριο του 1919, και μεταμορφωθεί σε χαρισματικό δημαγωγό.

Οι περισσότεροι εξηγητές του Χίτλερ υποστηρίζουν πως πέρασε από μια αλλαγή, μεταμόρφωση, αποκρυστάλλωση, όπως θέλετε πείτε το, προτού γυρίσει στο Μόναχο το 1919: ίσως την εποχή που ζούσε στη Βιέννη τα «χαμένα χρόνια» του, ή, εν πάση περιπτώσει, όχι αργότερα από το Νοέμβριο του 1918 στο Πέιζγουοκ, όπου ο ίδιος ο Χίτλερ ισχυρίστηκε πως είχε δει ένα όραμα που τον πρόσταζε να εκδικηθεί την προδοσία της Γερμανίας από τους Εβραίους και τους μπολσεβίκους. Αλλά ένα πρόσφατο βιβλίο από μια Αυστριακή ερευνήτρια, την Μπριγκίτε Χάμαν, με τίτλο Η Βιέννη του Χίτλερ, υποστηρίζει, ύστερα από εξαντλητική μελέτη των στοιχείων και των μαρτυριών, ότι υπάρχουν ελάχιστα αξιόπιστα στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Χίτλερ εξέφρασε οτιδήποτε άλλο εκτός από φιλική διάθεση για τους Εβραίους κατά την παραμονή του στη Βιέννη (αμφισβητώντας τους ιστορικούς που πιστεύουν τον ισχυρισμό του αντισημίτη πορνογράφου Λανζ φον Λίμπενφελς, ότι ο Χίτλερ επισκέφθηκε τα γραφεία του στη Βιέννη το 1909 και του εξέφρασε το θαυμασμό του για τη χυδαία αντισημιτική φυλλάδα του Ostara.

Αλλά κάποιες πρόσφατες, αμφιλεγόμενες ανακαλύψεις στα αρχεία του Μονάχου οδήγησαν ορισμένους μελετητές να υποστηρίξουν πως, όταν ο Χίτλερ επέστρεψε στο Μόναχο στις αρχές του 1919, δεν είχε ακόμα το πάθος και την ορμή που επέδειξε το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς, όταν εντάχθηκε στην οργάνωση που σταδιακά έγινε το  Ναζιστικό Κόμμα. Ένα στοιχείο που αναφέρεται για να στηρίξει την άποψη αυτή είναι το γεγονός της επιτυχημένης υποψηφιότητας του Χίτλερ για μια θέση στο Συμβούλιο του Στρατιώτη, σε ένα τάγμα που παρέμεινε πιστό στο βραχύβιο καθεστώς των μπολσεβίκων που κυβέρνησε το Μόναχο για λίγες βδομάδες τον Απρίλιο του 1919. Ένα άλλο είναι μια ξεθωριασμένη κόπια από τα «Επίκαιρα» που δείχνει την παρέλαση που έγινε το Φεβρουάριο του 1919 για την κηδεία του Κουρτ Αιζνερ, του δολοφονημένου Εβραίου αρχηγού του σοσιαλιστικού καθεστώτος που είχε τότε την εξουσία. Αν την κοιτάξει κανείς προσεκτικά, θα διακρίνει μια μορφή που μοιάζει πολύ με τον Χίτλερ να παρελαύνει με ένα απόσπασμα στρατιωτών - και όλοι φορούν πένθος στα μανίκια τους για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Αιζνερ και στο σοσιαλιστικό καθεστώς που προηγήθηκε των μπολσεβίκων.

Ο Χίτλερ να πενθεί έναν Εβραίο σοσιαλιστή; Ακόμα κι αν αυτό είναι αλήθεια, η παρουσία του στο απόσπασμα ή η υποψηφιότητα του για μια καθεστωτική θέση αποδεικνύουν άραγε τίποτα για τις πεποιθήσεις του ή την έλλειψη τους εκείνη την εποχή; Αποδεικνύουν ότι - αν δεν ήταν οπαδός των Εβραίων σοσιαλιστών - τουλάχιστον ήταν ακόμα ένα άδειο κέλυφος, χωρίς τη γεμάτη μίσος οργή ενάντια στους Εβραίους και στους μαρξιστές που επέδειξε λίγους μήνες αργότερα; Εξακολουθούσε εκείνη την εποχή ο Χίτλερ να είναι ένας άντρας χωρίς ιδιαίτερα πάθη;

O Τζον Λούκατς βλέπει τέτοια στοιχεία σαν αποδείξεις για την άποψη του ότι οι ιδέες του Χίτλερ ήταν «ατελείς» και ανολοκλήρωτες ακόμα και μέχρι το Μάρτιο του 1919, και ότι του έλειπε η παθιασμένη πίστη, μέχρι που κάτι έγινε και «αποκρυσταλλώθηκε» τον Απρίλιο: η σύντομη, αιματοβαμμένη έλευση του σκληροπυρηνικού μπολσεβίκικου καθεστώτος στο Μόναχο, το οποίο διαδέχθηκε τους σοσιαλδημοκράτες του δολοφονημένου Αιζνερ και το οποίο επίσης είχε Εβραίους ηγέτες. Αυτό το βραχύβιο καθεστώς των μπολσεβίκων έγινε διαβόητο για την εκτέλεση με συνοπτικές διαδικασίες ορισμένων επιφανών δεξιών εθνικιστών (μελών της πλούσιας αποκρυφιστικής ρατσιστικής Εταιρείας «Θούλη», η οποία χρηματοδότησε τη γέννηση του σχήματος που έγινε τελικά το Ναζιστικό Κόμμα). Ένα καθεστώς που κι αυτό με τη σειρά του ανατράπηκε από δεξιές στρατιωτικές δυνάμεις, οι οποίες κατέφυγαν σε ακόμα πιο αιματηρά αντίποινα κατά των μπολσεβίκων.

Όλα αυτά οδηγούν τον Λούκατς να υποστηρίξει ότι «είναι τουλάχιστον δυνατόν (κατά τη γνώμη μου, πιθανό)» ότι αυτό που διαμόρφωσε τον αναποφάσιστο Χίτλερ και τον έκανε τον γεμάτο μίσος διώκτη των Εβραίων «ήταν οι εμπειρίες του κατά τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης του 1918-1919: η γερμανική κατάρρευση, αλλά ακόμα  περισσότερο, το γελοίο, ελεεινό επεισόδιο της Σοβιετικής Δημοκρατίας του Μονάχου με τους Εβραίους και τους λούμπεν διανοούμενους και Σία». […]

Μερικοί από τους πιο προχωρημένους μεταπολεμικούς εξηγητές αποφεύγουν την τακτική να προσπαθήσουν να εντοπίσουν έναν Εβραίο που προσωπικά προσέβαλε ή έθιξε τον Χίτλερ και αντ’ αυτού βρίσκουν λόγους για να κατηγορούν Εβραίους που ο Χίτλερ δεν γνώρισε ποτέ. Ο Τζορτζ Στάινερ, για παράδειγμα, στο ενοχλητικό μυθιστόρημα του Η Μεταγωγή του Α.Χ. στο Σαν Κριστόμπαλ, προκάλεσε οργίλες επιθέσεις από άλλους Εβραίους για τον τρόπο με τον οποίο ο μυθιστορηματικός Χίτλερ του εξηγεί τον εαυτό του ως προϊόν αυτού που θα μπορούσε να αποκληθεί εβραϊκές διανοητικές επινοήσεις, και συγκεκριμένα εκείνες τριών Εβραίων: του Μωυσή, του Ιησού και του Καρλ Μαρξ. Ο Χίτλερ του Στάινερ υποστηρίζει ότι η ανοχή, η μυστική επιδοκιμασία, η άδεια που πήρε από τον υπόλοιπο κόσμο να εξολοθρεύσει τους Εβραίους μπορεί να εξηγηθεί από το παγκόσμιο μίσος που τρέφει η ανθρωπότητα για την εβραϊκή «επινόηση της συνείδησης», για το μαρτύριο που επιβλήθηκε στον άνθρωπο από τις ηθικές απαιτήσεις του Μωυσή, του Ιησού και του Μαρξ, τριών Εβραίων που είναι ένοχοι ενός τριπλού «υπερβατικού εκβιασμού».

(Εκείνο που είναι εντυπωσιακό σχετικά με τις απόπειρες να ενοχοποιηθεί ένας Εβραίος είναι το γεγονός ότι έτσι αγνοείται μια πιο προφανής ομάδα ατόμων που θα μπορούσαν να θεωρηθούν πιο πιθανοί ένοχοι για τον αντισημιτισμό του Χίτλερ: οι άλλοι αντισημίτες. Ενώ ο Ντανιέλ Τζόνα Γκολντχάγκεν στο Οι πρόθυμοι εκτελεστές στην υπηρεσία του Χίτλερ προσφέρει μια εξαντλητική ανάλυση των προγενέστερων του Χίτλερ αντισημιτών του δέκατου ένατου αιώνα, υπάρχει πιθανόν μια ακόμα πιο σημαντική αμερικανική πηγή του μίσους του Χίτλερ για τους Εβραίους. Μια καθοριστική πηγή των απόψεων του για μια παγκόσμια εβραϊκή συνωμοσία και πιθανόν μια κρίσιμη πηγή χρηματοδότησης για τη συνωμοσία του ίδιου του Χίτλερ να καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία: ο Χένρι Φορντ. Είναι αξιοσημείωτο πόσο εύκολα - ή βολικά - η συμβολή του Φορντ στην επιτυχία του Χίτλερ σβήστηκε από τη μνήμη της Αμερικής. Δεν σβήστηκε από τη μνήμη του ίδιου του Χίτλερ, ωστόσο, ο οποίος επέδειξε την ευγνωμοσύνη του κρεμώντας στον τοίχο του προσωπικού γραφείου του στα κεντρικά του κόμματος στο Μόναχο μια ελαιογραφία του Αμερικανού αυτοκινητοβιομηχάνου σε φυσικό μέγεθος, και προτείνοντας, τη δεκαετία του 1920, να στείλει τους καταδρομείς του στην Αμερική για να βοηθήσει τον Φορντ στην προεκλογική του εκστρατεία για την προεδρία. Η παγκόσμια έκδοση της κακοήθους αντισημιτικής φυλλάδας The International Jew, την οποία ο Χίτλερ και οι Ναζί με μεγάλο ενθουσιασμό διάβαζαν, προωθούσαν και διένεμαν στη Γερμανία, η επίδραση του έργου και της φήμης του Φορντ – ήταν σύμβολο της Σύγχρονης Εποχής στη Γερμανία - συντέλεσαν στο να αποκτήσει κύρος στο μυαλό ενός πιο εύπιστου μέρους του γερμανικού λαού η κακοήθης πεποίθηση του Χίτλερ για την εβραϊκή συνωμοσία των «Σοφών της Σιών»). […]

Ρον Ρόζενμπάουμ, Ερμηνεύοντας τον Χίτλερ

[Εκδόσεις Κέδρος, 2001, σελ. 47-53]