Αυτοί που κάνουν το μεγαλύτερο κακό στους νέους

Μιλώντας με τον Αδείμαντο στην Πολιτεία ο Σωκράτης, του θέτει το ερώτημα: ποιος νομίζεις ότι κάνει περισσότερο κακό στους νέους της Αθήνας, οι ιδιωτικοί Σοφιστές ή κάποιοι άλλοι «μέγιστοι» –όπως τους αποκαλεί– Σοφιστές. 

Το κείμενο πηγαίνει περίπου ως εξής:

ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ή μήπως πιστεύεις και εσύ, όπως οι περισσότεροι, ότι αξίζει τον κόπο να μιλάμε για κάποιους νέους που διαφθείρονται από τους Σοφιστές και για κάποιους ιδιωτικούς σοφιστές που τους διαφθείρουν, και να αποσιωπούμε ότι αυτοί που τα λένε αυτά είναι οι ίδιοι οι μέγιστοι Σοφιστές, αυτοί που μορφώνουν στην εντέλεια και διαπλάθουν όπως ακριβώς θέλουν και τους νέους και τους μεγαλύτερους, και τους άνδρες και τις γυναίκες;

Ο Αδείμαντος δεν το καταλαβαίνει ακριβώς –αυτή τη διάκριση– και ρωτάει λοιπόν:

ΑΔΕΙΜΑΝΤΟΣ. Πότε και πού γίνεται αυτό; [η διαφθορά δηλαδή των νέων, η πραγματική].

Και η απάντηση του Σωκράτη:

ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Όταν συναθροίζονται και κάθονται όλοι μαζί, στην εκκλησία του Δήμου ή στα δικαστήρια ή στα θέατρα και στα στρατόπεδα [όλοι μαζί] ή όπου αλλού υπάρχει πολιτική συγκέντρωση πλήθους, και με μεγάλο θόρυβο άλλα από τα λεγόμενα και τα δρώμενα τα αποδοκιμάζουν, και άλλα τα επαινούν, με μεγάλη υπερβολή και το ένα και το άλλο, ξεφωνίζοντας και κραυγάζοντας, και μαζί με αυτούς αντιλαλούν οι πέτρες και οι χώροι όπου βρίσκονται, διπλασιάζοντας τη βοή της αποδοκιμασίας και του επαίνου. Μέσα λοιπόν σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, πώς να βαστάξει η καρδιά ενός νέου;

[…] Ποιοι είναι λοιπόν οι μέγιστοι Σοφιστές που είναι το μέγιστο κακό στην πόλη; Αυτοί που έχουν το πάνω χέρι, για να το πούμε έτσι, στην Εκκλησία του Δήμου, στο Δικαστήριο, στο θέατρο, στο στρατόπεδο. […] «Μέγιστοι Σοφιστές δεν είναι οι φιλόσοφοι που διδάσκουν κάτι διαφορετικό από μένα», λέει ο Πλάτων, εκείνοι που είναι μέγιστοι Σοφιστές είναι οι πολιτικοί, είναι θεατρικοί συγγραφείς, είναι αυτοί που επηρεάζουν τα πλήθη στην πόλη.

Βασίλης Κάλφας, Πλάτων 

Mathesis 2018