Όταν τυφλός οδηγεί τυφλούς

Πήτερ Μπρύχελ ο Πρσβύτερος: «Η Παραβολή των Τυφλών -Τυφλός οδηγεί τυφλό», 1568. Τέμπερα σε καμβά, 86 x 154 εκ. Νάπολη, Museo Nazionale.

Ένα χρόνο πριν πεθάνει, o Φλαμανδός Peter Bruegel της Αναγέννησης του Βορρά, ζωγραφίζει αυτόν τον αξιοπερίεργο πίνακα, ασυνήθιστο όχι μόνο για τα μουντά του χρώματα, αλλά και για το αποτρόπαιο, εκ πρώτης όψεως, και –σήμερα– μη πολιτικά ορθό περιεχόμενό του. 

Νοηματικά είναι έργο θλίψης και απελπισίας: Έξι τυφλοί ζητιάνοι έχασαν το δρόμο και αβοήθητοι ακολουθούν ο ένας τον άλλον για να πέσουν εντέλει και να πνιγούν όλοι στο ίδιο ποτάμι, ακολουθώντας τον αρχηγό τους που κείται ήδη χάμω, πνιγμένος. Οι σύντροφοι δεν ξέρουν ποια μοίρα τους περιμένει! Καμία συμπονετική διάθεση εκ μέρους του ζωγράφου! Αμείλικτος αποκαλύπτει με λεπτομέρειες το επερχόμενο δράμα, σαν την φάρσα που θα παίζεται διαρκώς σε βάρος οποιουδήποτε αφεθεί να παρασυρθεί από «τυφλούς» ψευδοπροφήτες. Μοιραίος και άβουλος θα κατρακυλά διαρκώς στην πνευματική ανυπαρξία, στο κενό. Αυτό θα είναι το τραγικό πεπρωμένο του.

Η εικονογραφία του πίνακα στηρίζεται στην οργισμένη φράση του Χριστού κατά των Φαρισαίων που επέμεναν, όπως συνήθιζαν, στις τυπικές διαδικασίες αναγνώρισης του καθαρού από το ακάθαρτο και της μόλυνσης που συντελείται στο σώμα του ανθρώπου:  

«Ἄφετε αὐτούς· ὁδηγοί εἰσι τυφλοὶ τυφλῶν· τυφλὸς δὲ τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῇ, ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται» (Ματθ. 15.14)

Μαριλένα Ζ.Κασιμάτη

Ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης

Πηγή: FactNews, 15 Απρ 2020