Η ασημαντότητα σαν κίνητρο

Οι Δώδεκα Ένορκοι (Twelve Angry Men,) του Σίντνεϊ Λιούμετ: Η ταινία ξεκινάει στην αίθουσα ενός δικαστηρίου όπου ένα 18χρόνο αγόρι καταδικάζεται με θανατική ποινή. Ο δικαστής καλεί τους δώδεκα ένορκους να αποσυρθούν για να βγάλουν την ετυμηγορία τους. Για να "εκτελεστεί" ο 18χρονος κατηγορούμενος θα πρέπει να συναινέσουν και οι 12. Μέσα σε ένα ψυχρό, αλλά αποπνικτικό δωμάτιο με ένα μεγάλο τραπέζι και δώδεκα καρέκλες διαδραματίζεται όλη υπόθεση της ταινίας.

Στην αρχή της συνεδρίας όλοι ψηφίζουν ότι είναι ένοχος εκτός από τον 8ο ένορκο (Χένρι Φόντα), ο οποίος διατηρεί αμφιβολίες για την ενοχή του νεαρού και προσπαθεί να πείσει τους υπόλοιπους έντεκα ενόρκους ότι τα στοιχεία δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο φαίνονται.

Μέσα από διάφορες συζητήσεις μεταξύ τον ενόρκων ξεδιπλώνονται μπροστά μας δώδεκα διαφορετικές προσωπικότητες και η ταινία καταλήγει σε μια αποκάλυψη των αδυναμιών, των προκαταλήψεων και των προβλημάτων του κάθε ενόρκου. Πόσο εύκολα μπορείς να αποφασίσεις να στείλεις στο θάνατο έναν άνθρωπο; Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η υποκειμενικότητα, οι προκαταλήψεις ακόμη και η ανευθυνότητα του καθενός από τους δώδεκα; Πόσο αδιάσειστες μπορούν να είναι κάποιες μαρτυρίες;

Σε μια κρίσιμη στιγμή της διαδικασίας ο γέροντας ένορκος επεμβαίνει και προσπαθεί να ψυχογραφήσει έναν από τους βασικότερους μάρτυρες κατηγορίας που τυγχάνει να είναι και αυτός υπερήλικας:

Γέροντας ένορκος: […] Ήταν ένας πολύ γέρος άνθρωπος με σκισμένο σακάκι. Και περπάτησε πολύ αργά μέχρι το εδώλιο. Έσερνε το αριστερό πόδι του και προσπαθούσε να το κρύψει, γιατί ντρεπόταν. Νομίζω ότι καταλαβαίνω τον άνθρωπο αυτό καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο εδώ πέρα.

Πρόκειται για έναν ήσυχο, φοβισμένο, ασήμαντο γεράκο, που υπήρξε ένα τίποτα σε όλη του τη ζωή. Που ποτέ δεν είδε αναγνώριση ή το όνομά του στις εφημερίδες. Κανείς δεν τον γνωρίζει. Κανείς δεν τον μνημονεύει για κάτι. Κανείς δεν ζητά τη συμβουλή του μετά από 75 χρόνια. Κύριοι, αυτό είναι πολύ λυπηρό –να είσαι ασήμαντος. Ένας τέτοιος άνθρωπος έχει μεγάλη ανάγκη να τον επικαλούνται, να τον ακούν. Το να τον μνημονεύσουν έστω μια φορά […]

Στην πραγματικότητα δεν θα έλεγε ψέματα. Αλλά ίσως έκανε τον εαυτό του να πιστέψει ότι άκουσε αυτές τις λέξεις […]