Ναΐτες ιππότες και καπιταλισμός

Οι πρώτες εμπορικές τράπεζες εμφανίστηκαν στα τέλη του 13^ου αιώνα σε πόλεις της Ιταλίας όπως η Σιένα. Ο όρος προέρχεται από το ιταλικό banco (= πάγκος), καθώς οι πρώτες τραπεζικές υπηρεσίες παρέχονταν σε πάγκους, στο κέντρο της πόλης. Το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα, όμως, δεν ξεκινά με τους Ιταλούς εμπόρους. Οι απαρχές του ανάγονται στους Ναΐτες ιππότες, τάγμα πολεμιστών μοναχών που ιδρύθηκε το 1096, την επαύριο της Α΄ Σταυροφορίας με σκοπό να εγγυάται την ασφαλή μετάβαση των ευρωπαίων προσκυνητών που κατευθύνονταν προς την Ιερουσαλήμ […]

Όταν, λοιπόν, ένα τάγμα σκληραγωγημένων Σταυροφόρων, οι οποίοι ήταν επίσης γνωστοί για την εντιμότητά τους, προσφέρθηκε να «καλύπτει» τους κινδύνους του ταξιδιού, πολλοί έσπευσαν να δεχτούν την προσφορά.

Οι Ναΐτες απέκτησαν σύντομα αντιπροσώπους σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Παράλληλα, διατηρούσαν οχυρά κατά μήκος των κύριων δρόμων που συνέδεαν τα σταυροφορικά κράτη.

Οι πολίτες μπορούσαν να καταθέσουν τα αγαθά τους σε οποιαδήποτε από τα «υποκαταστήματα» και έπαιρναν ένα επίσημο σημείωμα με το ακριβές ποσόν της «κατάθεσης» τους, το οποίο και μπορούσαν έπειτα να εισπράξουν από οποιοσδήποτε σταθμό των   Ναϊτών. Το γεγονός αυτό επέτρεπε στον Ευρωπαίο της εποχής να ταξιδεύει γρήγορα και ακίνδυνα και να αγοράζει ότι χρειαζόταν μετά την άφιξή του στον προορισμό του. Το κόστος ήταν μόνο ένα μικρό ποσοστό, σαν χρέωση για τις υπηρεσίες των Ναϊτών. 

Η Σφραγίδα των Ιπποτών του Ναού.

Οι 2 έφιπποι ερμηνεύτηκαν ως σύμβολο

της πενίας (επί ενός αλόγου) και του 

δυισμού μοναχού-στρατιώτη.

Οι Ναΐτες πλούτισαν πολύ κατά την περίοδο των Σταυροφοριών. Καθώς διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο για την επιβίωση των σταυροφορικών κρατών, πήραν άδεια από τον Πάπα να αυτοδιοικούνται, πράγμα που σήμαινε ότι, ουσιαστικά, δεν λογοδοτούσαν σε κανέναν. Όταν τα σταυροφορικά κράτη άρχισαν να φθίνουν, οι Ναΐτες άρχισαν να επενδύουν τον τεράστιο πλούτο τους στην Ευρώπη.

Καθώς η ευρωπαϊκή παρουσία στην εγγύς ανατολή πλησίαζε στο τέλος της οι ηγεμόνες της Ευρώπης άρχισαν να νιώθουν άβολα με το γεγονός ότι διαθέτανε μια μεγάλη περιουσία στην οποία δεν είχαν πρόσβαση. Τελικά Εκκλησία και κράτη συνασπίστηκαν εναντίον των Ναϊτών. Τους κατηγόρησαν ως αιρετικούς και δράστες ανομολόγητων πράξεων.

Το τάγμα διαλύθηκε το 1314, οι επικεφαλής του κάηκαν στην πυρά και ο πλούτος τους κατασχέθηκε και μοιράστηκε. Ο Πάπας εμπιστεύθηκε το μερίδιό του σε άλλα ιπποτικά τάγματα που δεν ήταν και τόσο ανεξάρτητα. Με αυτά τα αποθέματα χρηματοδοτήθηκαν εγχειρήματα όπως η κατάκτηση της Πρωσίας από τους γηγενείς παγανιστές και η ανάκτηση των ισπανικών εδαφών από τους Άραβες. 

Στο εξής το τραπεζικό σύστημα επιβίωσε και αναπτύχθηκε κυρίως στην Ιταλία από ιδιώτες. Η βασική ιδέα παρέμεινε ουσιαστικά η ίδια από την εποχή των  Ναϊτών μέχρι την εμφάνιση των Ρότσιλντ τον 19ο αιώνα.

Dan Cryan, Καπιταλισμός
Εικονογραφημένος οδηγός

(Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, 2011,σ. 8-11)