Τα βελανίδια και η βελανιδιά

Η σημερινή γενιά έχει μια παράξενη μορφή αυτοσυνείδησης και ασκεί στον εαυτό της μια παράξενη μορφή αυτοκριτικής. Έχει τη συνείδηση ότι είναι μια γενιά μεταβατική, ή ακόμα καλύτερα, πιστεύει για τον εαυτό της ότι είναι κάτι σαν μια έγκυος γυναίκα: Νομίζει ότι είναι έτοιμη να γεννήσει και περιμένει να γεννήσει ένα μεγάλο παιδί. Διαβάζουμε συχνά ότι «βρισκόμαστε εν αναμονή ενός Χριστόφορου Κολόμβου που θα ανακαλύψει μια καινούργια Αμερική της τέχνης, του πολιτισμού, της ηθικής». Διαβάζουμε επίσης ότι ζούμε σε μια προδαντική εποχή: περιμένουμε τον καινούργιο Δάντη που θα συνθέσει ρωμαλέα το παλιό και το καινούργιο και θα δώσει στο καινούργιο τη ζωτική ώθηση. Αυτός ο τρόπος σκέψης, ο οποίος ανατρέχει σε μυθικές εικόνες παρμένες από την ιστορική εξέλιξη του παρελθόντος, είναι από τους πιο παράξενους και ενδιαφέροντες για την κατανόηση του παρόντος, της κενότητας του, της ηθικής και πνευματικής αργίας. […]

Το ζήτημα θα μπορούσε να μπει έτσι: κάθε «βελανίδι» μπορεί να σκέφτεται ότι θα γίνει βελανιδιά. Εάν τα βελανίδια είχαν ιδεολογία, αυτή θα ήταν ακριβώς να αισθάνονται ότι «εγκυμονούν» βελανιδιές. Αλλά στην πραγματικότητα τα 99,9% των βελανιδιών χρησιμεύουν για το φαγητό των χοίρων, και το πολύ, συμβάλουν στην παρασκευή λουκάνικων και μορταδέλλας.

Αντόνιο Γκράμσι (1891-1937)

Scripta Manent: Εγχειρίδιον πολιτικής παιδείας

Ανθολόγος Λουκάς Αξελός

(Στοχαστής, 2013, σ. 27-28)