Εξωγήινη ζωή, ναι - επισκέπτες σε UFO, όχι

[…] θα εκθέσω ορισμένες πολύ χοντρικές εκτιμήσεις για να δείξω γιατί, ενώ μάλλον υπάρχουν άλλες μορφές ζωής στον ίδιο μας το γαλαξία, κατά πάσα πιθανότητα δεν μας έχουν κάνει επίσκεψη αβροφροσύνης παρά τους ισχυρισμούς βιβλίων όπως το The intruders του Budd Hopkins και το Communion του Whitley Strieber. Οι εκτιμήσεις μας δίνουν ένα καλό παράδειγμα του πώς η τετράγωνη λογική των αριθμών μπορεί να ελέγξει τα ψευδοεπιστημονικά παραληρήματα.

Αν η νοημοσύνη αναπτύχθηκε φυσιολογικά στη γη, είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι δεν θα έχει συμβεί και αλλού η ίδια διαδικασία. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα σύστημα φυσικών στοιχείων ικανών να πετύχουν πολλούς διαφορετικούς συνδυασμούς και μια πηγή ενέργειας που να διατρέχει το σύστημα. Η ροή της ενέργειας κάνει το σύστημα να «εξερευνά» ποικίλους συνδυασμούς πιθανοτήτων μέχρι να αναπτυχθεί ένα μικρό σύνολο σταθερών και σύνθετων μορίων που αποθηκεύουν ενέργεια, το οποίο στη συνέχεια εξελίσσεται χημικά σε πιο σύνθετες ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων αμινοξέων από τα οποία κατασκευάζονται οι πρωτεΐνες. Σιγά σιγά αναπτύσσεται η πρωτόγονη ζωή και ύστερα τα εμπορικά κέντρα.

Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 100 δισεκατομμύρια άστρα (10¹¹) περίπου στο γαλαξία μας, το 1/10 των οποίων μπορούμε να πούμε ότι συντηρούν έναν πλανήτη. Από αυτά τα δέκα δισεκατομμύρια άστρα περίπου ίσως το ένα στα εκατό να περιλαμβάνει έναν πλανήτη που βρίσκεται μέσα στη ζώνη ζωής του άστρου, ούτε πολύ κοντά ώστε ο διαλύτης του, νερό ή μεθάνιο ή ό,τι άλλο, να βράζει και να εξατμίζεται, και ούτε πολύ μακριά ώστε να γίνεται πάγος. Τώρα έχουμε κατέβει στα εκατό εκατομμύρια άστρα (10⁸) περίπου μέσα στο γαλαξία μας που θα μπορούσαν να συντηρήσουν μορφές ζωής. Αφού τα περισσότερα από αυτά είναι αρκετά μικρότερα από τον ήλιο μας, μόνο το 1/10 περίπου αυτών των άστρων θα μπορούσαν λογικά να θεωρηθούν υποψήφια για τη συντήρηση μορφών ζωής πάνω στους πλανήτες τους.

Ακόμη κι έτσι, μένουν 10 εκατομμύρια άστρα (10⁷), στο γαλαξία μας και μόνο, ικανά να συντηρούν ζωή, από τα οποία ίσως το 1/10 να έχουν ήδη αναπτύξει μορφές ζωής! Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν πράγματι 10⁶ -ή ένα εκατομμύριο- άστρα με πλανήτες που συντηρούν μορφές ζωής στο γαλαξία μας. Γιατί δεν έχουμε καμία τέτοια ένδειξη; Ένας λόγος είναι ότι ο γαλαξίας μας είναι ένα μεγάλο μέρος, με όγκο περίπου 10¹⁴ κυβικά έτη φωτός, όπου ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διασχίζει το φως σ' ένα χρόνο με ταχύτητα 300.000 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο - γύρω στα 10 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Έτσι, κατά μέσο όρο, καθένα από αυτά τα εκατομμύρια άστρα έχει για λογαριασμό του έναν όγκο 10¹⁴ δια 10⁶ κυβικά έτη φωτός· αυτό σημαίνει έναν όγκο ίσο με 10⁸ κυβικά έτη φωτός για κάθε άστρο που υποθέτουμε ότι συντηρεί μορφές ζωής. Η κυβική ρίζα του 10⁸ είναι περίπου 500, που σημαίνει ότι η μέση απόσταση ανάμεσα σε οποιοδήποτε από τα άστρα του γαλαξία μας που συντηρούν μορφές ζωής και τον πιο κοντινό του γείτονα, θα ήταν 500 έτη φωτός - περίπου δέκα δισεκατομμύρια φορές η απόσταση ανάμεσα στη γη και το φεγγάρι! Η απόσταση ανάμεσα σε κοντινούς «γειτόνους», ακόμη κι αν ήταν αρκετά μικρότερη από τον μέσο όρο, φαίνεται να αποκλείει τις συχνές επισκέψεις στα πεταχτά.

Ο δεύτερος λόγος που είναι πολύ απίθανο να δούμε πράσινα ανθρωπάκια είναι ότι οι όποιοι ενδεχόμενοι πολιτισμοί θα πρέπει να είναι διασκορπισμένοι μέσα στο χρόνο, καθώς έρχονται στη ζωή κι έπειτα σβήνουν. Μάλιστα, δεν αποκλείεται καθόλου η ζωή, από τη στιγμή που γίνεται σύνθετη, να είναι εγγενώς ασταθής και να οδηγείται στην αυτοκαταστροφή μέσα σε λίγες χιλιάδες χρόνια. Ακόμη και αν τέτοιες ανεπτυγμένες μορφές ζωής είχαν μια μέση διάρκεια 100 εκατομμυρίων χρόνων (το διάστημα από την εμφάνιση των πρώτων θηλαστικών ως το πυρηνικό ολοκαύτωμα που θα μπορούσε να συμβεί στον εικοστό αιώνα) και κατανέμονταν ομοιόμορφα στα 12-15 δισεκατομμύρια χρόνια της ιστορίας του γαλαξία μας, το αποτέλεσμα θα ήταν να υπάρχουν λιγότερα από 10.000 άστρα στο γαλαξία μας με ανεπτυγμένες μορφές ζωής σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη στιγμή. Ο μέσος όρος της απόστασης μεταξύ γειτόνων θα αυξανόταν σε περισσότερα από 2.000 έτη φωτός.

Ο τρίτος λόγος που δεν μας ήρθαν τουρίστες είναι ότι ακόμη κι αν έχει αναπτυχθεί ζωή σε ορισμένους πλανήτες μέσα στο γαλαξία μας, υπάρχουν μάλλον λίγες πιθανότητες να ενδιαφέρονται για μας. Αυτές οι μορφές ζωής μπορεί να είναι μεγάλα σύννεφα από αέρια μεθανίου, ή αυτοκατευθυνόμενα μαγνητικά πεδία, ή μεγάλες πεδιάδες με πατατοειδή όντα, ή γιγαντιαίες υπάρξεις στο μέγεθος πλανητών που περνούν την ώρα τους τραγουδώντας περίπλοκες συμφωνίες, ή, το πιθανότερο ακόμη, ένα είδος πλανητικού αφρού κολλημένου στις πλευρές των βράχων που βλέπουν προς τον ήλιο τους. Δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να υποθέσουμε ότι κάποια από τις παραπάνω μορφές θα συμμεριζόταν τους στόχους ή την ψυχολογία μας και θα προσπαθούσε να μας βρει.

Με δυο λόγια, ενώ μάλλον υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες στο γαλαξία μας, οι επισημάνσεις UFO είναι σχεδόν σίγουρα αυτό και μόνο - επισημάνσεις ιπτάμενων αντικειμένων αγνώστου ή μη αναγνωρισμένης ταυτότητας [Unidentified Flying Objects]. Μη αναγνωρισμένης, ναι -αλλά όχι και μη αναγνωρίσιμης ή ξένης.

Τζων Άλλεν Πάουλος, Αριθμοφοβία 

(Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 1991, σσ. 89-92)