Τα επίπεδα στην αναζήτηση της γνώσης

Ένας ξιφομάχος είπε στα χρόνια της πτώσης του: «Στη ζωή του ανθρώπου υπάρχουν διάφορα επίπεδα στην αναζήτηση της γνώσης. Στο χαμηλότερο επίπεδο, ένας άνθρωπος μελετάει αλλά τίποτα δεν βγαίνει απ’ αυτό, και νιώθει ότι, τόσο ο ίδιος όσο και οι άλλοι, δεν έχουν καμία δεξιότητα. Στο σημείο αυτό είναι άχρηστος. Στο μεσαίο επίπεδο, είναι ακόμη άχρηστος, όμως έχει συναίσθηση της ανεπάρκειας του και μπορεί να δει και την ανεπάρκεια των άλλων. Σε υψηλότερο επίπεδο, νιώθει υπερηφάνεια για τις ικανότητες του, χαίρεται όταν οι άλλοι τον επαινούν και στεναχωριέται για την έλλειψη ικανότητας στους συντρόφους του. Αυτός ο άνθρωπος έχει αξία. Στο ύψιστο επίπεδο έχει το ύφος κάποιου που δεν γνωρίζει τίποτα».

Αυτά είναι τα επίπεδα γενικά. Όμως υπάρχει ένα επίπεδο υπέρβασης, και αυτό είναι το πιο έξοχο απ’ όλα. Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι το να μπεις βαθιά σε ένα Δρόμο δεν έχει τέλος και ποτέ δεν θεωρεί ότι έχει φτάσει στο τέλος.[1] Γνωρίζει πραγματικά τις ανεπάρκειες του και ποτέ στη ζωή του δεν σκέφτεται ότι έχει πετύχει. Δεν κάνει περήφανες σκέψεις αλλά με ταπεινότητα ακολουθεί το Δρόμο μέχρι το τέλος. Λένε ότι ο δάσκαλος Yagyu είπε κάποτε: «Δεν γνωρίζω τον τρόπο να νικήσω άλλους, αλλά τον τρόπο να νικάω τον εαυτό μου».

Προχώρα κάθε μέρα της ζωής σου, γινόμενος πιο επιδέξιος από χθες, πιο επιδέξιος από σήμερα. Αυτό δεν σταματάει ποτέ.

Yamamoto Tsunetomo, HAGAGURE: Ο Δρόμος των Σαμουράι 

(Αλκίμαχον, 2002, σελ. 34-35)

---

[1] Δρόμος: Ντο – μπορεί να σημαίνει κάποια τέχνη όπως το Κεν – ντο, τον «Δρόμο του Ξίφους», ή τον οικουμενικό Δρόμο του Ταοϊσμού ή του Βουδισμού. Συχνά δεν υπάρχει ξεκάθαρη διαφορά ανάμεσα στα δύο, καθώς η βασική ιδέα είναι ότι το μεγαλύτερο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από το μικρότερο.