Το πραγματικό και το ψεύτικο χαμόγελο

[…] τη δεκαετία του 1840, ο Γάλλος γιατρός Guillaume Duchenne άρχισε να μελετάει τη φυσιολογία των εκφράσεων του προσώπου. Ο  Duchenne προσδιόρισε τη διαφορά μεταξύ ενός ψεύτικου ή «κοινωνικού» χαμόγελου -που σχηματίζεται συνειδητά, με τη χρήση μόνο των μυών του στόματος- και ενός ειλικρινούς, αυθόρμητου χαμόγελου, στο οποίο συμμετέχουν οι μύες τόσο του στόματος όσο και των ματιών. Προς τιμή του τα γνήσια χαμόγελα ονομάζονται σήμερα «χαμόγελα Duchenne». Τα ψεύτικα χαμόγελα, από την άλλη, ονομάζονται μερικές φορές «χαμόγελα Pan Am», κοροϊδευτικά προς τιμή των αεροσυνοδών της συγκεκριμένης αεροπορικής εταιρείας, όπως εμφανίζονταν στις πρώτες τηλεοπτικές διαφημίσεις.

Είναι δύσκολο να προσποιηθούμε ένα χαμόγελο Μόνον ένας στους δέκα ανθρώπους μπορεί να ελέγξει με τη θέλησή του τους μυς που βρίσκονται γύρω από τις κόγχες των ματιών του τόσο καλά ώστε να προσποιηθεί ότι χαμογελάει πραγματικά. Σήμερα ένα ψεύτικο χαμόγελο εξακολουθεί να θεωρείται μια από πιο συνήθεις αποδείξεις εξαπάτησης.

Panela Meyer, Ανίχνευση ψεύδους

(Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2014 σελ. 75-82)

*

Στη τηλεοπτική σειρά Lie to me ο χαρισματικός Dr. Lightman (Tim Roth) και οι συνεργάτες του προσπαθούν να λύσουν διάφορες υποθέσεις αποκωδικοποιώντας τη γλώσσα του σώματος και τις μικροεκφράσεις του προσώπου.

Στην παρακάτω σκηνή, από το πρώτο επεισόδιο της σειράς, η βασική συνεργάτης του Dr. Lightman εξηγεί στην νέα συνάδελφό της πώς να ξεχωρίζει το πραγματικό από το ψεύτικο χαμόγελο:

Όταν με το χαμόγελο σχηματίζονται ρυτίδες γύρω από τα μάτια αυτού που χαμογελάει τότε το χαμόγελο είναι πραγματικό. 

Σε ένα ψεύτικο χαμόγελο δεν υπάρχουν ρυτίδες.