Οι δύο αρχές που μας κυβερνούν και μας καθοδηγούν

[…] Πρέπει να σκεφθούμε ότι στον καθένα μας υπάρχουν δύο αρχές που μας κυβερνούν και μας καθοδηγούν, και τις οποίες ακολουθούμε όπου και να μας οδηγούν∙ η μία είναι η έμφυτη επιθυμία για τις ηδονές και η άλλη είναι μια επίκτητη γνώμη, η οποία αποβλέπει στο καλύτερο. Και αυτές μέσα μας άλλοτε συμπνέουν και άλλοτε μάχονται η μια την άλλη' και άλλοτε επικρατεί η μία, και άλλοτε η άλλη.

Η επικράτηση της γνώμης που, διαμέσου του λόγου, οδηγεί στο καλύτερο και κυριαρχεί, ονομάζεται σωφροσύνη∙ ενώ η επικράτηση της επιθυμίας η οποία, κυριεύοντάς μας, μας οδηγεί ασυλλόγιστα προς τις ηδονές, ονομάζεται ύβρις.

Όμως η ύβρις έχει πολλά ονόματα, επειδή είναι πολυμελής και πολύμορφη. Και όποια από αυτές τις μορφές συμβεί να υπερισχύσει, δίνει το όνομά της σε εκείνον που τη διαθέτει, όνομα ούτε όμορφο, ούτε τιμητικό για εκείνον που το έχει. Έτσι, παραδείγματος χάρη, όταν η επιθυμία για το φαγητό επικρατήσει του λόγου που τείνει στο άριστο και των άλλων επιθυμιών, ονομάζεται λαιμαργία, και δίνει το αντίστοιχο όνομα σε όποιον την έχει∙ όταν πάλι γίνει τύραννος η επιθυμία για το μεθύσι, και οδηγεί εκείνον που την έχει στο ποτό, είναι φανερό ποια προσωνυμία θα πάρει αυτός∙ και είναι προφανές ότι τα συγγενικά με αυτά ονόματα, που αφορούν σε συγγενικές επιθυμίες, υπαγορεύονται από την επιθυμία που κάθε φορά κυριαρχεί. […]

Πλάτων, Φαίδρος (237d-238b) 

Εκδόσεις Ζήτρος, 2007