Δεν
είναι πολύ θετικό φαινόμενο, τόσο για τα έθνη όσο και για τα άτομα, το να αναλώνονται
σε προφητείες. Οι ευτυχείς είναι αφιερωμένοι
στο παρόν, αρκούμενοι στη γενναιοδωρία του. Οι ευφυείς επίσης, διότι τους απασχολούν οι υποχρεώσεις του. Κύριο έργο
μας είναι αναμφίβολα, όχι να βλέπουμε
τι κρύβεται στο μέλλον, αλλά να εργαζόμαστε με ότι βρίσκεται ξεκάθαρα μπροστά μας.
Γνωρίζεις το Χθες,
τους στόχους και τις αιτίες του·
Εργάζεσαι καλά
Σήμερα, για άξια πράγματα;
Γαλήνια περίμενε
του Αύριο την κρυμμένη εποχή.
Δεν
χρειάζεται να φοβάσαι για το ποια τύχη φέρνει[1].
Όμως «η μεγάλη αναζήτηση του ανθρώπου
για τις αιτίες» θα γυρέψει «τα πριν
και τα επέκεινα» και, ανυπόμονη με την «άγνοια του παρόντος για το μέλλον», θα επιδοθεί σε προβλέψεις περισσότερο από όσο
τον συμφέρει. Σπάνια μπορεί να πειστεί, ο δυστυχής ότι του αρκούν τα
σημερινά δεινά, ενώ ο φιλόδοξος δεν ικανοποιείται με τα ήδη υπάρχοντα μεγαλεία,
αλλά σχεδιάζει ενδοξότερους θριάμβους πάνω στην ομίχλη του μέλλοντος.
Το πρόβλημα, όμως είναι ακόμη χειρότερο
με τα έθνη. Εδώ πια υπάρχει πληθώρα
προφητών και καθένας τους υποκινεί και επιβεβαιώνει τον άλλον με αποτέλεσμα η
προφητική μανία ολοένα να εξαπλώνεται ώσπου τελικά να τους παρασύρει όλους. Διότι
υπάρχει ακόμη μια πραγματική μαγεία στην αλληλεπίδραση των πνευμάτων. Το συμπτωματικό ντελίριο λίγων καθίσταται,
με αυτήν τη μυστηριώδη αντήχηση, η μανία
των πολλών. Οι άνθρωποι χάνουν όχι μόνο την αντίληψή τους αλλά και τον έλεγχο
των αισθήσεων τους, ενώ και οι πλέον αμετάπειστα άπιστες καρδιές, λιώνουν όπως και
οι υπόλοιπες στην κάμινο όπου όλοι μετρούν ως θύματα και καύσιμη ύλη. …
Κανείς μεμονωμένος αχρείος, σπάνια κάποιος
μεμονωμένος μανιακός, θα διακινδύνευε με τέτοιες πράξεις και φαντασιώσεις, όπως
κάνουν μεγάλες κοινότητες λογικών ανθρώπων σε ανάλογες περιστάσεις, νομίζοντας ότι
ενεργούν με απόλυτη σοφία. Ας αναλογιστούμε
τη μακρά σειρά αναλόγων παραδειγμάτων της Γαλλικής Επανάστασης. …
Οι
λογικοί άνθρωποι σε τέτοιες περιπτώσεις συμπεριφέρονται όπως οι Λονδρέζοι όταν έχει
ομίχλη -βγαίνοντας έξω βαδίζουν προσεκτικά μέσα στο πλήθος που προχωρά ψηλαφώντας,
κουβαλώντας υπομονετικά φανάρια ακόμη και το μεσημέρι, γνωρίζοντας, από μια καλώς
θεμελιωμένη πίστη, ότι ο ήλιος υπάρχει ακόμη και κάποια μέρα θα ανατείλει ξανά.
Πόσο συχνά δεν έχουμε ακούσει τα τελευταία πενήντα χρόνια ότι η χώρα ναυάγησε
και βυθίζεται! Και όμως μέχρι σήμερα μένει αλώβητη και επιπλέει. …
(MicroMEGA, 2000, σελ. 15-19)
[1] Έτσι αποδίδει ο Καρλάυλ τους στίχους του Γκαίτε οι
οποίοι με τη σειρά τους αποτελούν παραφράσεις ενός ποιήματος του Βολταίρου. Ο Φρόυντ
αναφέρει ότι ο Καρλάυλ είχε την εκδοχή του Γκαίτε αναρτημένη σ’ ένα πορτρέτο
του τελευταίου, το οποίο κρεμόταν στον τοίχο του γραφείου του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου