Χρήμα και χρόνος στον σύγχρονο καπιταλισμό

Στην ταινία Cosmopolis του David Cronenberg η Νέα Υόρκη είναι σε κατάσταση αναταραχής. Ο Eric Packer (Robert Pattinson), ένα golden boy του Μανχάταν, μπαίνει σε μια άσπρη λιμουζίνα. Ενώ η επίσκεψη του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών παραλύει το Μανχάταν, ο Eric θέλει να πάει για κούρεμα στον κουρέα του, στην άλλη άκρη της πόλης. Καθώς η μέρα προχωράει και το χάος εξαπλώνεται, ο Eric παρακολουθεί τον κόσμο του, δηλαδή τον καπιταλισμό, να καταρρέει. […] Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του 2003 του Don Delillo.

Στο απόσπασμα που ακολουθεί μια συνεργάτιδα του Eric αναλύει τη σχέση χρήματος και χρόνου στον σύγχρονο καπιταλισμό:

Συνεργάτιδα: Θέλουμε να σκεφθούμε για την τέχνη του να βγάζεις χρήματα. Οι Έλληνες έχουν μια λέξη γι’ αυτό «Χρηματιστικός». Αλλά εμείς πρέπει να δώσουμε στην λέξη λίγη ελευθερία. Να την προσαρμόσουμε στην τωρινή κατάσταση. Επειδή τα χρήματα έκαναν στροφή. Όλος ο πλούτος έγινε πλούτος για τον πλούτο. Δεν υπάρχει άλλο είδος τεράστιου πλούτου. Τα χρήματα έχασαν την αφηγηματική ιδιότητά τους, έτσι όπως έγινε κάποτε και με τη ζωγραφική. Τα χρήματα μιλούν στον εαυτό τους. […] Λατρεύω τις οθόνες. Είναι η λάμψη του κυβερνοκεφαλαίου. Τόσο ακτινοβόλο και σαγηνευτικό. Δεν καταλαβαίνω τίποτα από αυτά. Σταματάει ποτέ; Κόβει ταχύτητα; Φυσικά και όχι. Γιατί άλλωστε; […] Η ιδέα είναι χρόνος. Το να ζεις στο μέλλον. Κοίτα αυτούς τους αριθμούς που τρέχουν. Τα χρήματα κάνουν το χρόνο. Παλιά γινόταν το αντίστροφο. Ο χρόνος επιταχύνει την άνοδο του καπιταλισμού. Οι άνθρωποι σταματούν να σκέφτονται την αιωνιότητα και άρχισαν να επικεντρώνονται σε ώρες, μετρήσιμες ώρες, ανθρώπινες ώρες, χρησιμοποιώντας την εργασία πιο αποτελεσματικά. Το κυβερνοκεφάλαιο δημιουργεί το μέλλον. Τι είναι η μέτρηση που ονομάζεται νανοδευτερόλεπτο;

Έρικ: 10 εις την μείον ενάτη.

Συνεργάτιδα: Δηλαδή;

Έρικ: Ένα δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου.

Συνεργάτιδα: Δεν το καταλαβαίνω καθόλου. Αλλά μου λέει πόσο σχολαστικοί πρέπει να είμαστε προκειμένου να μετρήσουμε με ακρίβεια τον κόσμο γύρω μας. […] Επειδή ο χρόνος είναι εταιρικό περιουσιακό στοιχείο τώρα. Ανήκει στο σύστημα της ελεύθερης αγοράς. Το παρόν είναι πιο δύσκολο να βρεθεί. Αποσπάται απ’ τον κόσμο για να ανοίξει το δρόμο… σε ένα μέλλον ανεξέλεγκτων αγορών και τεράστιου δυναμικού επενδύσεων. Το μέλλον γίνεται επιτακτικό. Και γι’ αυτό κάτι θα συμβεί σύντομα, ίσως και σήμερα. Για να διορθώσει την επιτάχυνση του χρόνου και να επαναφέρει τη φύση στο φυσιολογικό, λίγο-πολύ.