Η τραγωδία των Κοινόχρηστων Πραγμάτων

Το Δίλημμα του Φυλακισμένου [και το Πρόβλημα των Τζαμπατζήδων] έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με την Τραγωδία των Κοινόχρηστων Πραγμάτων, μια αναλογία που αφορά στη σύγκρουση των ιδιωτικών συμφερόντων και του κοινού καλού, η οποία πρεσβεύει ότι μόνο η επιδίωξη του κοινού καλού μπορεί να αποτρέψει τη συλλογική καταστροφή. Αυτή η τραγωδία μπορεί να μας πλήξει ανά πάσα στιγμή, όταν υπάρχει κοινή πρόσβαση σε περιορισμένο αριθμό πόρων όπως σε μια λίμνη που περιβάλλεται από κατοικημένο οικισμό, ένας βοσκότοπος τον οποίο μοιράζονται πολλοί κτηνοτρόφοι, Εθνικοί Δρυμοί ή άλλες φυσικές περιοχές ανοιχτές για το κοινό, ή αλιεία σε διεθνή ύδατα, ο αέρας που αναπνέουμε.

Σε αυτές τις καταστάσεις που κάλλιστα μπορούν να συμβούν στην πραγματικότητα, οι «παίχτες» έχουν ένα κίνητρο για να συνεργαστούν αλλά μόνον εφόσον συνεργαστούν και οι υπόλοιποι. Κάθε κτηνοτρόφος με πρόβατα σε κοινό βοσκότοπο έχει κάθε λόγο να αφήσει εκεί ένα η περισσότερα ζώα, αφού το κέρδος που προκύπτει στην αγορά από ένα μεγαλύτερο κοπάδι είναι μεγαλύτερο από τις επιπλέον δαπάνες της βοσκής, που εν προκειμένου γίνεται σε ένα χώρο που μοιράζονται πολλοί κτηνοτρόφοι. Αυτό ισχύει για όλους τους κτηνοτρόφους που έχουν πρόσβαση στον βοσκότοπο και για κάθε επιπλέον ζώο. Βάσει αυτής της αμείλικτης συλλογιστικής, μόνη πιθανή έκβαση είναι η υπερβόσκηση και η εξάντληση των κοινών πόρων.

Ενόσω οι κοινοί πόροι παραμένουν προσβάσιμοι σε όλους, η τάση των ιδιωτών να μεγιστοποιούν το κέρδος τους θα υποβαθμίζει και θα εξαντλεί τους πόρους – και αυτό επηρεάζει όλα τα μέλη του συνόλου. Η έκβαση αυτή δύναται να βελτιωθεί μόνο μέσω της υποχρεωτικής συνεργασίας. Το πρόβλημα είναι η μέθοδος επιβολής αυτής της συνεργασίας.

Μάικλ Πικάρντ, Οδοιπορικό στην φιλοσοφική αναζήτηση

(ΒΙΒΛΙΑ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ, 2009, σελ. 49)