Η Αριστεροχειρία

Πάνω σε τραπέζι του Οβάλ Γραφείου διακρίνεται  το  αριστερό 

χέρι του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών (Κλίντον) 

να υπογράφει διατάγματα.

Ακόμη και σήμερα, η αριστεροχειρία εμπνέει κάποια δυσπιστία, η οποία, καίτοι αδιευκρίνιστη, εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με ειδικά κριτήρια, και μάλιστα με εδραιωμένους αποκλεισμούς. Και μόνο το ζήτημα της γραφής (που με τη χρήση των υπολογιστών πέρασε σε τρίτη μοίρα) αρκούσε για να ταξινομήσει έναν μαθητή με αρνητικό τρόπο. «Γράφει με το αριστερό;», ρωτούσαν οι δάσκαλοι, τότε θα πρέπει να τον αναγκάσουμε με κάθε τρόπο να γίνει δεξιόχειρας. Συχνά έδεναν το αριστερό χέρι με επίδεσμο ώστε να το αχρηστεύουν τουλάχιστον μέσα στην τάξη. … 

Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε τον στρατό και τη θέση του όπλου. Άλλωστε η «σκαιότητα» υποδήλωνε στους αρχαίους την αριστεροσύνη, που καλυπτόταν κατά κανόνα με τη λέξη «ευώνυμος». Ο αρχαίος πολεμιστής κρατούσε το δόρυ με τη δεξιά του και την ασπίδα με την αριστερά του. Την ώρα της μάχης, κάθε οπλίτης κινούνταν προς την ασπίδα του δεξιού συμπολεμιστή του με προφανή διάθεση να καλύψει το αφύλαχτο πλευρό του. Αλλά το βασικότερο όλων, αυτό που άφησε μεγάλη παράδοση, είναι το γεγονός ότι στη διάταξη του στρατεύματος οι άξιοι πολίτες έπαιρναν θέση στο δεξιό κέρας, ενώ στο αριστερό του (το σκαιόν) τοποθετούνταν οι μέτριοι, συν την αυστηρή απαγόρευση να επιτεθεί το στράτευμα από τα αριστερά - οι νίκες του Επαμεινώνδα στα Λεύκτρα και στη Μαντίνεια οφείλονταν στο πρωτοφανές στρατήγημα να εξαπολύσει επίθεση εξ αριστερών (την φάλαγγα λοξήν επί το ευώνυμον).

Η αριστερά, όπως γράφει ο Πιερ Βιντάλ-Νακέ (Ο Μαύρος κυνηγός) ήταν αφιερωμένη στις υποχθόνιες θεότητες. Διόλου τυχαία, στον Όμηρο το δεξί είναι πάντα το μέρος της ζωτικής δύναμης και της ζωής, σε ριζική αντίθεση προς το αριστερό, που δηλώνει παθητική αδυναμία και θάνατο. Στην «Ιλιάδα», ο Αχιλλέας κατέχει το δεξιό άκρο του στρατοπέδου των Αχαιών, ενώ ο Αίας το άκρο αριστερό. …

Ο Γκρέιβς, στους «Ελληνικούς μύθους» του, εξηγεί: «Οι Αιτωλοί πολεμιστές ήταν ξακουστοί λόγω της συνήθειάς τους να φορούν μόνο στο αριστερό τους πόδι σανδάλι στις μάχες. Ο λόγος; Πιθανότατα επειδή το αριστερό πόδι το προέβαλλαν στην εκ του συστάδην μάχη, ώστε να κλωτσήσουν ευκολότερα τον αντίπαλο στα αχαμνά. Έτσι, το αριστερό έγινε “εχθρικό πόδι”, με το οποίο δεν πατούσαν ποτέ το κατώφλι στο σπίτι φίλων τους. Παράδοση που επέζησε στη σύγχρονη Ευρώπη. Ξεκινώντας για πόλεμο, οι στρατιώτες προβάλλουν πάντοτε το αριστερό τους πόδι». Γενικά στην ελληνική μυθολογία ο μονοσανδαλισμός χαρακτηρίζει τους ήρωες οσάκις συνδέουν συμβολικά τον πρωτόγονο κόσμο της αγριότητας με την πόλη και τα ήθη της όπως ο μονοσάνδαλος Ιάσων.

Στο έβδομο βιβλίο των «Νόμων», ο Πλάτων μπορεί να αποδέχεται την ανωτερότητα της δεξιάς χειρός, πλην όμως καταλήγει στο συμπέρασμα της αμφιδέξιας ικανότητας. Σε όλες τις πράξεις, παρατηρούμε μια φυσική διαφορά ανάμεσα στο δεξί και στο αριστερό (δεξιά και τα αριστερά διαφέροντα εσθ’ η­μών φύσει προς τας χρείας εις εκάστας των πράξεων τα περί τας χείρας)· όσο για τα πόδια και τα άλλα κάτω μέλη, δεν παρατηρείται καμία διαφορά. Ενώ λοιπόν η ικανότητα των δύο χεριών είναι ίση (της φύσεως ισορροπούσης), εμείς την καταστήσαμε άνιση και δεν τη χρησιμοποιούμε ορθά. Όπου η διαφορά είναι μικρή (μη μέγα διαφέ­ρει), όπως το να κρατούμε τη λύρα με το αριστερό και το δοξάρι με το δεξί, ωστόσο είναι βλακεία να κάνουμε το ίδιο και με άλλα πράγματα. … εκείνοι που καταγίνονται να κάνουν το αριστερό χέρι ασθενέστερο από το δεξιό τρέπονται σε κάτι τις παρά φύση (παρά φύσιν κατασκευάζουσιν). ...

Κωστής Παπαγιώργης, Ο Κόσμος του Επενδυτή (29/05/2011)

ΑΦΗΣΑΝ ΤΟ «ΖΕΡΒΟ» ΣΤΙΓΜΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ