Η πολιτική ως αρχιτεκτονική της κοινωνίας

Αν λοιπόν υπάρχει κάποιος σκοπός των πράξεων που τον θέλομε δι’ εαυτόν ενώ τους άλλους χάριν αυτού, και δεν τα επιδιώκουμε όλα για κάτι άλλο (γιατί αυτό θα ήταν πρόβαση επ’ άπειρον, ώστε η ψυχική τάση μας να είναι χωρίς αντικείμενο και μάταιη), φανερόν ότι αυτό θα είναι το αγαθό και το άριστο. Άραγε λοιπόν η γνώση αυτού έχει μεγάλη επιρροή και για τη ζωή, ώστε παρόμοια προς τοξότες με καθορισμένο στόχο να επιτυχαίνομαι πιο εύκολα ότι πρέπει; αν είναι λοιπόν έτσι, ας προσπαθήσουμε να συλλάβομε τυπολογικά την όποια του υπόσταση και σε ποιαν από τις επιστήμες ή τις δυνάμεις ανήκει. Αξίζει δε να θεωρηθεί ως ίδιο της κυριωτάτης και της μάλιστα αρχιτεκτονικής· και ως τέτοια καταφαίνεται η πολιτική· γιατί αυτή διακαθορίζει ποιες από τις επιστήμες είναι χρεία να υπάρχουν στις πόλεις και ποιου είδους επιστήμες πρέπει να μαθαίνουν οι διάφορες ομάδες πολιτών και ως ποιο σημείο. Βλέπομε δε και τις πιο διάσημες δυνάμεις να είναι υποταγμένες σ’ αυτήν, όπως τη στρατηγική, την οικονομική, τη ρητορική. Εφόσον δε αυτή χειρίζεται τις υπόλοιπες επιστήμες, και προσέτι νομοθετεί για τα πρακτέα, ο σκοπός αυτός θα συμπεριέχει τους σκοπούς των άλλων, ώστε αυτός θα είναι το ανθρώπινο αγαθό.

[…]

Γι’ αυτό και ο νέος δεν είναι ακροατής οικείος της πολιτικής· γιατί δεν έχει εμπειρία στις πράξεις της ζωής, οι διαλογισμοί δε (της πολιτικής) ξεκινούν από αυτές και είναι γι’ αυτές· επιπλέον, καθώς είναι μάλλον επιρρεπής στα πάθη, μάταια και ανώφελα θα τους ακροασθεί, καθώς ο σκοπός είναι όχι η γνώση, αλλά η πράξη. Δεν έχει δε (σ’ αυτό) καμιά διαφορά αν είναι νέος στην ηλικία ή στο ήθος νεαρός· γιατί δεν είναι ζήτημα χρόνου η έλλειψη αυτή, αλλά αιτία έχει ότι ζει κάποιος και επιδιώκει το κάθε τι με παρόρμηση του από το πάθος. Στους ανθρώπους με τέτοιο χαρακτήρα, καθώς και στους ακρατείς, η γνώση γίνεται δίχως όφελος, ενώ σε όσους διαμορφώνουν τις επιθυμίες τους και συμπεριφέρονται σύμφωνα προς τις υποχρεώσεις του Λόγου, θα είναι πολλαπλά ωφέλιμο να γνωρίζουν περί αυτών.

 (ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ Ηθικά Νικομάχεια, 1094a18-b7, 1095a2-11)

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΕΠΙΛΕΚΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ

(ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ, 2004, σελ. 69-71)