Η τέχνη της αγάπης

Προτού παντρευτείς, αναρωτήσου: Θα μπορώ

με τον άνθρωπο αυτόν να συζητάω καλά

μέχρι τα γεράματα;

Τα υπόλοιπα διαβαίνουν και περνάνε σε έναν γάμο.

Φ. Νίτσε

Η τέχνη της αγάπης του Έριχ Φρομ, που κυκλοφόρησε το 1956 είναι από τα πιο πολυδιαβασμένα κείμενα, γύρω από ένα θέμα που απασχολεί την τεράστια πλειοψηφία των ανθρώπων. Για την εκμάθηση αυτού που υπονοεί ο τίτλος, ο Γερμανός ψυχολόγος και ανθρωπιστής αναρωτιέται τι σημαίνει ο έρωτας για τη σύγχρονη κοινωνία:

«Για τους περισσότερους ανθρώπους το πρόβλημα του έρωτα συνίσταται κυρίως στο “αγαπιέμαι” παρά στην πράξη του “αγαπώ”, στην ίδια τους την ικανότητα να αγαπούν. Γι’ αυτό, το πρόβλημα τους είναι να καταφέρουν να αγαπηθούν, να είναι αξιέραστοι. Για να επιτύχουν αυτό το στόχο, ακολουθούν διάφορους δρόμους. Ο ένας δρόμος είναι χρησιμοποιούμενος κυρίως από τους άντρες, να έχουν επιτυχία, να είναι ισχυροί και πλούσιοι, τόσο όσο τους επιτρέπουν τα κοινωνικά πλαίσια της θέσης τους. Ο άλλος, χρησιμοποιούμενος ειδικά από τις γυναίκες, απαιτεί να είναι ελκυστικές με την φροντίδα του σώματος, των ρούχων, κλπ».

Ο Φρομ επισημαίνει ότι ένας άνθρωπος μπορεί να αγαπήσει έναν άλλον άνθρωπο μόνο αν έχει γνωρίσει πρώτα τον εαυτό του και βέβαια την ίδια του την ατομικότητα. Μόνο τότε θα είναι έτοιμος να κατανοήσει το ταίρι του και να σεβαστεί την ατομικότητα του.

Όπως τονίζει ο Νίτσε, το να μπορούν οι δύο σύζυγοι να συζητούν μεταξύ τους όλη τους τη ζωή, εγγυάται ότι θα επιθυμούν να γνωρίζουν και να πλησιάζουν ο ένας τον άλλον ολοένα και πιο πολύ.

Άλλαν Πέρσυ, Νίτσε: 99 Μαθήματα Καθημερινής Φιλοσοφίας

(ΠΑΤΑΚΗΣ, 2009, σελ. 139-140)