Η ναζιστική ιδεολογία

Η πρώτη διόρθωση που επιβάλλεται είναι να αναγνωρίσουμε στον εθνικοσοσιαλισμό ένα σύγχρονο φαινόμενο, αρρώστια βέβαια, αλλά αρρώστια του κόσμου μας - και όχι μόνο έναν παραλογισμό μερικών φανατικών, αποτέλεσμα ποικίλων ιστορικών αιτίων ή εκτροχιασμού ολόκληρου έθνους.

Από την αρχή και απροκάλυπτα, […], ο ναζισμός αυτοκαθορίστηκε σε συνάρτηση με το σοσιαλκομμουνιστικό κίνημα στο οποίο αντιτίθεται. Ο Χίτλερ εξηγεί πεντακάθαρα στο Mein Kampf ότι συγκρότησε το κίνημά του σαν ένα είδος αντιθετικού εκτύπου του μαρξιστικού και μπολσεβίκικου κινήματος και στο οποίο, μεταξύ άλλων, η φυλετική πάλη θα αντικαταστήσει την ταξική. Βρισκόμαστε εδώ στο διεθνές πεδίο. […]

Ο Μαρξ, κληρονόμος της «τιτανικής θεώρησης» των Γερμανών φιλοσόφων, την εντείνει ακόμη περισσότερο: αντί να ερμηνεύσει τον κόσμο, θα τον αλλάξει μέσω της συμμαχίας φιλοσοφίας και προλεταριάτου. Εξ ου και ο επαγγελματίας επαναστάτης, ο Λένιν, που κάνει ένα βήμα παραπέρα. Ο ρωσικός ποπουλισμός διακήρυξε τη δυνατότητα για το ρωσικό λαό να ξεπεράσει τον αστικό δυτικό πολιτισμό και ο Λένιν αντλεί απ' αυτό τη δυνατότητα για τη μικρή ομάδα συνωμοτών, που ονομάστηκε μπολσεβίκικο κόμμα, να παρακάμψει το καπιταλιστικό στάδιο οικονομικής ανάπτυξης και να οδηγήσει τη Ρωσία κατευθείαν από τον τσαρισμό στο σοσιαλισμό.

Έρχεται ο Χίτλερ, που απορρίπτει την ιδεολογία των μπολσεβίκων, περισυλλέγει το εργαλείο εξουσίας που αυτοί σφυρηλάτησαν, και συνδυάζει το κομματικό μοντέλο με μια ολότελα διαφορετική ιδεολογία. […] Με εθνικούς όρους, διακρίνουμε μια σημαντική ρωσική συμβολή και προπαντός, στην αφετηρία όπως και στο σημείο άφιξης, μια γερμανική συμβολή.

Και έτσι επανερχόμαστε, θέλοντας και μη, στη γερμανική ιδεολογία. Εδώ το ουσιώδες που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι, στη γερμανική ιδεολογία, δεν πρόκειται ποτέ κατά βάθος για τη Γερμανία καθεαυτή, αλλά πάντοτε για τη Γερμανία σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. […]

Γενικά, ο αντιπροσωπευτικός Γερμανός στοχαστής και συγγραφέας δεν βρίσκεται σε σχέση μόνο με την κοινή κουλτούρα, αλλά και με τον εξωτερικό κόσμο· ιδιαίτερα, εκπροσωπεί - όπως θα το έκανε κάποιος ηγεμόνας ή ένας πληρεξούσιος του κοινοβουλίου - τη Γερμανία έναντι του έξω κόσμου, όπως το είχε κάνει πρώτος ο Λούθηρος κατά την αίσθηση των ίδιων των Γερμανών. Είναι διαμεσολαβητής.

[…] από τα μέσα του (19^ου) αιώνα, […] Εκείνο εντούτοις που παρατηρούμε είναι μια αμυντική αντίδραση, ένα ρεύμα δυσαρέσκειας μπροστά στην ανάπτυξη της αστικής τάξης και του οικονομισμού, που εκδηλώνεται μεταξύ ορισμένων διανοουμένων απ' την τελευταία εικοσιπενταετία του αιώνα, ένα κίνημα ιδεών που ο Φρίτζ Στερν αποκάλεσε «πολιτική της πολιτιστικής απελπισίας», ένα είδος συνολιστικής διαμαρτυρίας εναντίον αυτού που θεωρήθηκε ως εκδυτικισμός, ως φυσική αλλοίωση της Γερμανίας.

Τέλος, η ήττα του 1918, που θεωρήθηκε αβάσταχτη, έμελλε να υπονομεύσει την τόσο λεπτή αυτή ισορροπία, να την μετατρέψει σε μια αντίφαση, την οποία κληρονόμησε και ο Χίτλερ μαζί με πολλούς άλλους. […]

Θα μπορούσε να υποστηριχτεί ότι δεν υπάρχει ναζιστική ιδεολογία με την έννοια ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν έδιναν τα πρωτεία στην ιδέα, αλλά στη δράση, σε μια δράση που ήταν συχνότερα στραμμένη προς την καταστροφή παρά προς την πραγμάτωση ενός ιδεώδους. […]

Παρ' όλ’ αυτά, ένας μικρός αριθμός αλληλένδετων εννοιών αποτελούν το αντικείμενο μιας λίγο-πολύ ομόφωνης πίστης που προσανατολίζει τη δράση. Όπως τα πρωτεία της δράσης ή του αγώνα, όπως η έννοια του «αρχηγού», η προσήλωση στο πρόσωπο του μοναδικού και υπέρτατου αρχηγού, που αποτελεί την έσχατη αναφορά και αντικαθιστά αυτό που αλλού είναι «αλήθεια» ή «λόγος» (Arendt) […]

Το Mein Kampf δίνει μια σαφή ένδειξη για τη θέση της ιδεολογίας μέσα στο κίνημα. Ο Χίτλερ εξηγεί εκεί ότι μόνη η βία αδυνατεί να καταστρέψει μια «κοσμοθεωρία», πρέπει να της αντιταχθεί μια άλλη «κοσμοθεωρία»· για να υπερνικηθεί ο μαρξισμός και ο μπολσεβικισμός, χρειάζεται λοιπόν μια ιδεολογία στην υπηρεσία μιας οργάνωσης κρούσης. […]

Δεν πρέπει να είμαστε αφελείς, πρέπει, θα λέγαμε σήμερα, να «αποκρυπτογραφούμε» την επίσημη ιδεολογία. Και πρώτα πρώτα την ίδια τη λέξη «εθνικοσοσιαλισμός». Η γένεση του πράγματος μας δίνεται καθαρά στο Mein Kampf: ο Χίτλερ εξιστορεί το πώς έμαθε στη Βιέννη να δανείζεται από τον παγγερμανιστή αντισημίτη Σόνερερ τους γενικούς στόχους του κινήματος και απ’ τον σοσιαλχριστιανό δρ. Λούγκερ τα αποτελεσματικά μέσα. Ο «σοσιαλισμός», εδώ δηλαδή ουσιαστικά η χειραγώγηση των μαζών, είναι στην υπηρεσία του «εθνικισμού», δηλαδή του ρατσιστικού παγγερμανισμού. Για να επανέλθουμε στη συσχέτιση από τον Χίτλερ της δύναμης και της ιδεολογικής δικαίωσης που η δύναμη έχει ανάγκη, θα πούμε, χωρίς κίνδυνο να απατηθούμε, ότι ο Χίτλερ δίνει ιδεολογική προτεραιότητα στη δύναμη έναντι της ιδέας. Μπορούμε να παρακολουθήσουμε την προτεραιότητα αυτή στο πεδίο της οργάνωσης και του προγράμματος του κόμματος. Μπορούμε λοιπόν να απομονώσουμε στον ίδιο τον Χίτλερ ένα σύνολο ιδεών και αξιών, αυτό που αποκαλούμε στο κοινωνικό πεδίο ιδεολογία.

Είναι φανερό πως μέσα στο σύνολο αυτό κεντρικό ρόλο παίζουν ο ρατσισμός εν γένει και ο αντισημιτισμός ιδιαίτερα. Τι μας μαθαίνει πάνω σ' αυτό η φιλολογία; Υποδείξαμε ήδη ότι εδώ η φυλή έχει ένα ρόλο ομόλογο μ' αυτόν της τάξης στο μαρξισμό, με αντικατάσταση της ταξικής από τη φυλετική πάλη. […] ο αντισημιτισμός όμως του Χίτλερ είναι ουσιαστικά ρατσιστικός. Είναι σαφής η μετάβαση από έναν θρησκευτικό σ’ έναν φυλετικό αντισημιτισμό και ο ίδιος ο Χίτλερ επιμένει σ' αυτό. Στο διάλογο που εκθέτει ο Έκαρτ, και που δημοσιεύθηκε στα 1923, ο Χίτλερ αντιτάσσει σ' ένα κείμενο του Λούθηρου ότι η πυρπόληση των εβραϊκών σχολείων και συναγωγών δε θα χρησίμευε σε τίποτα όσο οι Εβραίοι θα εξακολουθούν να υπάρχουν ως φυσικές υπάρξεις (σ.407). Στο Mein Kampf ο Χίτλερ υπογραμμίζει την ανεπάρκεια του καθαρά θρησκευτικού αντισημιτισμού: πρόκειται για καθαρή φλυαρία (ΜΚ, σ.397-398). Επιπλέον, ο πολιτικός άνδρας οφείλει να αποφύγει το πεδίο της θρησκείας· η πλάνη του αυστριακού παγγερμανισμού που κήρυξε τον πόλεμο κατά του καθολικισμού κριτικάρεται έντονα (ΜΚ, σ.124 κ.ε.).

Ο ρατσισμός ήταν γενικά μια πεσσιμιστική ή αρνητική ιδεολογία, π.χ. στον Γκομπινώ. Ο Χίτλερ έκανε τον αντισημιτικό ρατσισμό ένα θετικό δόγμα: κατά την άποψή του η εβραϊκή φυλή είναι η προσωποποίηση του κακού, το αίτιο που από τον καιρό του Μωυσή παρεμβαίνει συνεχώς για να εκτρέψει τα πράγματα απ’ το φυσικό τους δρόμο, είναι ο αντίθετος στη φύση συντελεστής της ιστορίας. Αρκεί λοιπόν να παρέμβουμε - είναι η «θετική» πλευρά - για να ξαναπάρουν τα πράγματα το φυσικό τους δρόμο.

Επιπλέον, βρίσκουμε έτσι μια και μοναδική αιτία πίσω απ' όλα τα κακά και απ' όλους τους εχθρούς της εποχής μας: το μαρξισμό, τον καπιταλισμό, την τυπική δημοκρατία και το χριστιανισμό ακόμη. […] η αιτία των κακών είναι απλή, μοναδική και, επιπλέον, κάθε ιστορική αιτία ενσαρκώνεται σ' έναν ανθρώπινο παράγοντα: κάθε τι που συμβαίνει απορρέει από τη θέληση κάποιου, εδώ την κρυφή και άρα πραγματική θέληση των Εβραίων (ΜΚ, σ.54,68). Σε ποιο βαθμό ο Χίτλερ τα πίστευε στ' αλήθεια αυτά; Το ερώτημα αυτό θα ήταν ακανθώδες, αλλά δεν έχουμε λόγο να το θέσουμε. Μας αρκεί η διαπίστωση ότι ο Χίτλερ ήταν σίγουρα επιρρεπής σε τέτοιου τύπου εξηγήσεις και, πιο σίγουρα ακόμη, πίστευε ότι τέτοιες εξηγήσεις είναι εκείνες που ταιριάζουν στις μάζες[1], έτσι ώστε, όντας βέβαιος για την αποτελεσματικότητά τους, τις χρησιμοποιούσε χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό. […]

Ένα κεφάλαιο του Mein Kampf τιτλοφορείται: «Ο λαός και η φυλή», αλλά, πέρα από ορισμένες γενικότητες περί φυλών, στην ουσία του περιέχει ένα αντιθετικό πορτραίτο του Άρειου και του Εβραίου· και καταλήγει με τη βεβαίωση ότι όλες οι συμφορές του Αρείου προέρχονται απ' τον Εβραίο και από τη μη-αναγνώριση αυτής της κατάστασης, από την παραμέληση «του φυλετικού συμφέροντος του λαού» (MK, σ. 360).

Σημειώνουμε παρενθετικά ότι ο Άρειος είναι ο δημιουργός κάθε πολιτισμού (Kultur) εξαιτίας της ικανότητάς του για θυσία, του ιδεαλισμού του. Ακόμη κι η εργασία του είναι αλτρουιστική και «η ψυχοδιάθεση αυτή, που εκτοπίζει σε δεύτερο επίπεδο το συμφέρον του εγώ προς όφελος της συντήρησης της κοινότητας, είναι η απαραίτητη προϋπόθεση κάθε πραγματικού ανθρώπινου πολιτισμού (Kultur)» (ΜΚ, σ.326). […] Ο γερμανικός Volk δεν είναι φυλετικά ομοιογενής. Στο κεφάλαιο για το κράτος (βιβλ.ΙΙ, κεφ.2) λέγεται ότι «το γερμανικό μας Volkstum δεν εδράζεται δυστυχώς πάνω σε ενιαίο φυλετικό πυρήνα (sic)» (ΜΚ, σ.436-437). […] Στο ίδιο χωρίο ο Χίτλερ εξηγεί ότι μέσα στους κόλπους του Ράιχ συνυπάρχουν πολλά, τέσσερα συγκεκριμένα, βασικά φυλετικά στοιχεία, και η λεγόμενη βόρεια φυλή είναι το ένα μόνο απ' αυτά, το ανώτερο απ' όλα. […] 

Ας συνοψίσουμε ό,τι απορρέει απ' όλα αυτά στο πεδίο της έρευνάς μας. Αναζητούσαμε μια συνολιστική επιβεβαίωση της κοινότητας ή του λαού και βρήκαμε κάτι αρκετά διαφορετικό, βρήκαμε την κοινότητα αυτή να κυριαρχείται (ή να δημεύεται) από έναν φυλετικό ανταγωνισμό, καθώς η ενότητα της «φυλής» δεν υπάρχει στην πραγματικότητα παρά στον ανταγωνισμό έναντι μιας άλλης «φυλής», στον αντισημιτισμό. Διακρίνουμε ήδη εδώ ένα δομικό ρόλο του αντισημιτισμού: εξαλείψτε τον, και η Γερμανία διαιρείται σε «τέσσερα πρωτογενή φυλετικά στοιχεία». […]

Ο Χίτλερ αρνείται, γενικά και υπό διάφορες μορφές, τη σύγχρονη προτεραιότητα της σχέσης ανθρώπου και φύσης και επανακαταξιώνει την προτεραιότητα της σχέσης μεταξύ ανθρώπων. Αρνείται έτσι κατηγορηματικά να αποδεχτεί ότι ο άνθρωπος έγινε στις μέρες μας κυρίαρχος της φύσης· ο άνθρωπος, μας λέει, έχει απλώς εδραιώσει την κυριαρχία του πάνω σε άλλα έμβια όντα κατακτώντας μερικούς από τους νόμους, μερικά από τα μυστικά της φύσης (ΜΚ, σ.314). Η διατύπωση είναι φρικαλέα αν την καλοσκεφτούμε, γιατί η έκφραση «άλλα όντα» θα μπορούσε ίσως να συμπεριλαμβάνει και ανθρώπους, […]

Βλέπουμε την ίδια απόρριψη της προτεραιότητας της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, όταν ο Χίτλερ εξεγείρεται εναντίον της προτεραιότητας που εν γένει αναγνωρίζεται στην οικονομία. Ιδού, λέει, η πίστη εκείνη που οδήγησε τη γουλιελμική Γερμανία στο χαμό της. Το βέλος κατευθύνεται ταυτόχρονα εναντίον του φιλελευθερισμού και του μαρξισμού. Ο Χίτλερ συμπεριλαμβάνει το οικονομικό μέσα στο πολιτικό (σχέση μεταξύ ανθρώπων) (ΜΚ, σ.164-167). […]

Είναι γνωστές οι επιθέσεις του Χίτλερ εναντίον της τυπικής δημοκρατίας και εναντίον του κοινοβουλευτισμού, που καταδικάζεται ως ανίκανος και ως προπομπός της μαρξιστικής κυριαρχίας. Ο εξισωτισμός είναι ένα όπλο των Εβραίων για να καταστρέψουν το πολιτικό σύστημα. […]    

Στο Mein Kampf, οι Εβραίοι θεωρούνται υπεύθυνοι αν όχι για τον καπιταλισμό στο σύνολο του, τουλάχιστον όμως για ό,τι σ’ αυτόν είναι σίγουρα κακό, όπως η μετατροπή της γης σε εμπόρευμα, οι μετοχικές εταιρίες, ο καταστροφικός προσανατολισμός του εργατικού κινήματος (ΜΚ, σ.338-358). […]

Στο Mein Kampf βρίσκουμε κάποια δείγματα σεβασμού προς τη θρησκεία, ιδιαίτερα προς την καθολική Εκκλησία. Κατά ένα μέρος ο σεβασμός αυτός οφείλεται σε λόγους τακτικής (για να πετύχει πρέπει να συγκεντρώσει τα πυρά του εναντίον μόνο των Εβραίων - ή τουλάχιστον στην αρχή, ΜΚ, σ.330-331) και κατά ένα άλλο μέρος οφείλεται στην ισχύ και τη σταθερότητα της Εκκλησίας ως οργάνωσης - προδρομικό πρότυπο για το κόμμα - και δεν αναφέρεται στην Εκκλησία ως κοινότητα πιστών. […]

Μπορούμε ωστόσο να πούμε ότι πλάι σε μερικά γνήσια ιεραρχικά γνωρίσματα εκείνο που δεσπόζει είναι η χρησιμοποίηση μιας παραδοσιακής φρασεολογίας για να εκφραστούν ή να μεταμφιεσθούν καινούργιες σχέσεις. Όπως συμβαίνει π.χ. με το έμβλημα που καθόρισε ο Χίμμλερ για τα Ες-Ες: «Η τιμή μου ονομάζεται πίστη» (Meine Ehre heisst Treue). Λόγια που […] φέρνουν όμως στο νου τη μεγάλη ναζιστική παρέλαση, όπου το κάθε ανθρώπινο άτομο βαδίζει στο βήμα της χήνας, ενώ ο Φύρερ, μόνο αντικείμενο της πίστης του καθενός, ουρλιάζει από πάνω και δίνει μια εικόνα αλλοφροσύνης όπου το άγχος του καθενός μεταλλάζεται σε αναρίθμητη δύναμη «Εξατομίκευση», η λέξη επαναλαμβάνεται συχνά στα καλύτερα βιβλία περί ναζισμού και εκφράζει πολύ καλά αυτό το τετ-α-τετ μάζας και αρχηγού, […].

Το Mein Kampf περιέχει πολλές αναφορές στην «αριστοκρατική αρχή της φύσης» (ΜΚ, σ.69), αλλά «πρόκειται για την έκφραση αυτού που θα λέγαμε κοινωνικό δαρβινισμό του Χίτλερ: ο ισχυρός θριαμβεύει πάνω στον αδύνατο, κι εκεί βρίσκεται το μέτρο των αξιών. […] πρόκειται για την αναγωγή σε ηθική αρχή του συσχετισμού δυνάμεων. Δηλαδή μια καθαρή αντιστροφή της «αριστοκρατικής αρχής». […]

Δεδομένου ότι ο Χίτλερ δυσπιστούσε προς τα ιδεώδη και τις ιδεολογίες, που τις θεωρούσε ως αγωγούς κρυφών συμφερόντων, και ομολογούσε ότι μια θεωρία είναι πριν απ’ όλα αναγκαία για να υποτάξει στη δύναμη τη μάζα, θα πρέπει ν’ αναρωτηθούμε αν υπήρχε πράγματι γι’ αυτόν κάτι στο οποίο να ήταν αληθινά προσηλωμένος, κάτι στο οποίο να πίστευε αναμφισβήτητα. Η απάντηση είναι ότι κάτι τέτοιο υπήρχε σίγουρα κι αυτό ήταν η πάλη όλων εναντίον όλων. Πάλη για τη ζωή, την εξουσία ή την κυριαρχία, για το συμφέρον, αυτό ήταν για τον Χίτλερ η έσχατη αλήθεια της ανθρώπινης ζωής. Είναι η κεντρική ιδέα του Mein Kampf. Παραθέτουμε μια πλήρη της διατύπωση (Λόγος στις 5 Φλεβάρη 1928 στο Κούλμπαχ):

Η ιδέα της πάλης είναι τόσο παλιά όσο κι η ίδια η ζωή, γιατί η ζωή διαιωνίζεται χάρη στο ότι πεθαίνουν στην πάλη άλλα έμβια όντα...

Στην πάλη αυτή οι πιο ισχυροί και οι πιο επιδέξιοι επικρατούν πάνω στους πιο αδύναμους και στους λιγότερο επιδέξιους. Η πάλη είναι η μητέρα των πάντων. Ο άνθρωπος ζει και διατηρείται πάνω απ' τον κόσμο των ζώων όχι χάρη στις αρχές της ανθρωπότητας, αλλά μόνο και μόνο μέσω της πιο στυγνής πάλης...

[…] Ιδού λοιπόν ένα θεμελιώδες σημείο μέσω του οποίου ο Χίτλερ αντιπροσώπευσε τον καιρό του και τη χώρα του και αναπαρήγαγε κατά κάποιο τρόπο, με μια μορφή που την είχε εντείνει η μονομανία του, τις αντιδράσεις και τις παραστάσεις πλήθους ανθρώπων ποικίλης κοινωνικής προέλευσης. Ίσως γι' αυτό καυχιόταν ότι μπορούσε μόνος του να ξεσηκώσει με τον ίδιο λόγο, τόσο ένα ακροατήριο μορφωμένων όσο κι ένα ακροατήριο εργατών (ΜΚ, σ.376) […]

Εδώ, λοιπόν, έχουμε την υπέρτατη αρχή, που διατυμπανίζεται ανοιχτά, την αρχή που τα φωτίζει όλα. Την αναφέραμε, είναι η απλή αρχή της «ωμής πάλης». Μόνο που πρέπει να την εννοήσουμε με ιεραρχικό τρόπο, ως προτεραιότητα της πάλης μέχρι θανάτου εναντίον όποιου πράγματος φαίνεται να αντιβαίνει σ’ αυτήν: η ειρήνη είναι η συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα, η νομιμότητα ένα μέσο να παραβιάζεται η νομιμότητα. Η θεωρία δεν διατυπώνεται στο Mein Kampf, ακόμη κι αν συμβιβάζεται απόλυτα με ό,τι λέγεται εκεί, όπως για παράδειγμα ότι το κράτος δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μέσο εξυπηρέτησης άλλων σκοπών. Η πρακτική του Χίτλερ είναι εκείνη που μας διδάσκει αφότου εδραιώνεται στην εξουσία. Στο εσωτερικό πεδίο, ο Χίτλερ ήξερε ότι δεν μπορούσε να κάνει χωρίς τους νόμιμους δρόμους. Τους συνδύασε λοιπόν μ’ αυτό που θεωρούνται ότι αποκλείουν, τους έκνομους τρόπους δράσης, που συνήθως είναι τακτική των συνωμοτών το καμουφλάζ αυτό έκανε την παρανομία πολύ πιο επίφοβη και πολύ πιο ατιμώρητη. Το ίδιο και σε ένα διαφορετικό πεδίο: στα 1938, ένα μήνα μετά την είσοδο του στην Καγκελαρία, η πυρπόληση του Ράιχσταγκ επιτρέπει να τεθούν εκτός νόμου οι κομμουνιστές και να δημιουργηθούν τα πρώτα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ιδού πώς, όταν δεν μπορεί να κάνει χωρίς τη νομιμότητα και την ειρήνη, μεριμνά για τη συμπερίληψή τους στην «ωμή πάλη» (βλ. ΜΚ, σ.105). Η παραβίαση αυτή του κοινωνικού συμβολαίου, των θεμελιωδών διακρίσεων επί των οποίων εδράζεται η σύγχρονη κοινωνική ζωή και στις οποίες όλος ο κόσμος επαφίεται με εμπιστοσύνη, εμφανίζεται ως μέθοδος κρυφή, ως μυστική στρατηγική αρχή που υποδουλώνει τους θεσμούς στη βία και που, απαντώντας ή αποπροσανατολίζοντας τόσο τις μάζες όσο και τον εχθρό, συνέβαλε σίγουρα κατά μεγάλο βαθμό στη σειρά των επιτυχιών του Χίτλερ.

Υπάρχουν κι άλλα [..] γνωρίσματα: εχθρότητα προς τη βασιλεία, προς την παραδοσιακή αριστοκρατία και προς κάθε έννοια κληρονομικής κοινωνικής σειράς. […] Για την άνοδο στην «ελίτ», για την προώθηση στο κόμμα, μόνο κριτήριο είναι η επιτυχία, και ο ανταγωνισμός μεταξύ αρχηγών διευκολυνόταν μάλιστα από τον Φύρερ-καγκελάριο, […]

[…] η «πάλη όλων εναντίον όλων», εξανάγκασε τον Χίτλερ να δει στη φυλή τη μόνη κατάλληλη θεμελίωση της συνολικής κοινότητας και εν γένει τη μόνη αιτία της ιστορίας. […] Σημειώνουμε ότι η φυλή, στο λειτουργικό της ρόλο ως υποκατάστατου της μαρξιστικής τάξης, είναι σχετικά αδύναμη: απλώς παρατάσσει σε μια γραμμή άτομα που σαν τέτοια δεν έχουν ούτε καν στην καθημερινή ζωή την αλληλεγγύη που μπορούν να παρουσιάσουν τα μέλη μιας και της αυτής τάξης, π.χ. οι εργάτες στους διεκδικητικούς τους αγώνες. Η ενεργή όμως ρατσιστική αντίληψη είναι ο αντισημιτισμός, που μόνος αυτός μπορεί να θεμελιώσει την αφηρημένη παράσταση στο λαϊκό επίπεδο. Μόνος αυτός μπορεί να ενώσει «φυλετικά» το γερμανικό πληθυσμό, που αλλιώτικα διαιρείται, απ' ό,τι μας λέγεται, σε τέσσερα «φυλετικά στοιχεία», τέσσερις δηλαδή διαφορετικές «φυλές». […]

Λουί Ντυμόν, Δοκίμια για τον ατομικισμό

[Εκδόσεις Ευρύαλος, 1988, σελ. 158-190]

---

[1] Ποτέ δεν πρέπει να δείχνεις στις μάζες πάνω από έναν εχθρό κάθε φορά και «ανήκει στην ιδιοφυία ενός μεγάλου ηγέτη να εμφανίζει ακόμη και διαφορετικούς εχθρούς σαν να ανήκαν πάντα στην ίδια κατηγορία» (ΜΚ, σ. 128-129).